دلایل و درمان لکه‌های پوستی

در این مطلب می‌خوانید:

هر نوع عارضه، لکه، تغییر رنگ یا نقصی که بر روی پوست ظاهر می‌شود، نوعی لکه‌ پوستی است. لکه‌های پوستی نوعی عارضه ناراحت کننده هستند، به خصوص اگر بر روی صورت ایجاد شوند. بر خلاف احساسی که این عارضه‌ در شما به وجود می‌آورد، بیشتر انواع آن خوش‌خیم بوده و هیچ خطری برای سلامتی ندارند.

یکی از روش‌های خانگی درمان این عارضه، روغن ‌تراپی است. روغن ‌تراپی با روغن‌های گیاهی یک روش رایج و مؤثر در درمان لکه‌های پوستی است. این روش در صورتیکه به طور مستمر انجام شود، سلامت و زیبایی را به پوست شما برمی‌گرداند.

البته در درمان هر عارضه‌ای، شناسایی منشأ ایجاد آن ضروری است. لکه‌های پوستی نیز از این قاعده مستثنی نیستند. به همین دلیل ما مهم‌ترین علل ایجاد لکه‌های پوستی را شرح می‌دهیم.

 

لکه پوستی چیست؟

لکه پوستی به هر نوع تیرگی روی پوست می‌گویند که رنگ متفاوتی نسبت به خود پوست دارد. بیشتر لکه‌های پوستی قهوه‌ای روشن، قهوه‌ای متوسط و قهوه‌ای تیره هستند. لکه‌های پوستی می‌توانند ناشی از نور آفتاب، آکنه، ژنتیک، تغییرات هورمونی و یا مادرزادی باشند. بیشتر این لکه‌ها خود به خود برطرف می‌شوند. اما بعضی از لکه‌های پوستی مقاومت زیادی داشته و حتی ممکن است تا آخر عمر ماندگار باشند. 

عوامل بروز لکه‌های پوستی کدامند؟

برای اینکه ریشه اصلی این عارضه را شناسایی کنید، ابتدا لازم است نوع پوست خود را بهتر بشناسید. ما به شما پیشنهاد می‌کنیم که یکی دیگر از مقاله‌های ما تحت عنوان « شناخت انواع پوست و شیوه مراقبت از آن‌ها» را مطالعه کنید. اما در بحث عوامل ایجاد لکه‌های پوستی، چند علت زیر نقش اصلی را بر عهده دارند:

1. ژنتیک

آکنه در بعضی افراد ریشه ژنتیکی دارد. همچنین بر طبق تحقیقات انجام گرفته شده، بعضی از بیماری‌های وراثتی می‌تواند باعث ایجاد لکه‌های پوستی شود. این بیماری‌ها عبارتند از:

• بیماری داریر؛ که لکه‌هایی همانند زگیل روی پوست ایجاد می‌کنند . عارضه‌های ایجاد شده توسط این بیماری چرب و بدبو بوده و لمس آن‌ها دردناک است.
• بیماری فابری؛ این یک اختلال ارثی است، که در واقع نوعی جهش ژنی محسوب می‌شود. گروه‌های کوچک لکه‌های تیره و قرمز رنگ یکی از علائم این بیماری است.
• گانگلیوزیدوز بزرگسالان نوع 3؛ این یک بیماری نادر و ارثی است که باعث ایجاد لکه‌های غیر سرطانی در پایین تنه می‌شود.

2. ویروس‌ها

برخی از لکه‌های پوستی مانند زخم‌های سرد، توسط ویروس‌هایی مانند HSV 1 ایجاد می‌شوند. همچنین ویروس واریسلا زوستر (VZV) باعث ایجاد عارضه‌ای مثل آبله مرغان می‌شود.

3. عفونت‌ها

انواع خاصی از عفونت‌های پوستی می‌توانند باعث ایجاد لکه‌های پوستی شوند. این موارد شامل مالاسزیا فولیکولیت (آکنه قارچی) و یا عفونت در فولیکول‌های مو است. این وضعیت در اثر رشد بیش از حد مخمر ایجاد شده و باعث بروز جوش‌های چرکی می‌شود. روغن تراپی به وسیله روغن درخت چای یک روش رایج در درمان عارضه‌های پوستی با ریشه عفونی است. این محصول طبیعی خاصیت ضدعفونی داشته و در کاهش التهاب‌های پوستی تأثیرگذار است.

4. قرارگیری در معرض نور خورشید

قرار گرفتن بیش از حد در معرض اشعه فرا‌بنفش مضر خورشید می‌تواند باعث بروز سرطان پوست، هایپرپیگمنتیشن و سایر عوارض پوستی شود. روشی که در درمان عارضه‌های پوستی ناشی از نور خورشید مؤثر است، استفاده از روغن تقویت پوست خشک زیما می‌باشد. این محصول از ۱۵ گیاه طبیعی به دست آمده و علاج پوست خشک و آسیب‌دیده است.

5. رژیم غذایی

هر آنچه می‌خورید بر روی پوست شما تأثیر می‌گذارد. آلرژی غذایی و درماتیت تماسی، مصرف محصولات لبنی مانند شیر بدون چربی و رژیم‌های غذایی حاوی قند و کربوهیدرات‌ها لکه‌هایی را بر روی پوست ایجاد می‌کند.

6. منافذ مسدود شده

چربی اضافی می‌تواند با سلول‌های مرده پوست، آلودگی و باکتری‌ها ترکیب شده و منجر به مسدود شدن منافذ و ایجاد انواع جوش و لکه بر روی پوست شود. علل اصلی این اتفاق عبارتند از:

• تغییرات هورمونی
• محصولات آرایشی، ضد آفتاب یا مرطوب کننده‌ها
• آلاینده‌های موجود در هوا و دود ماشین

تکنیکی که در این زمینه به شما کمک می‌کند، روغن تراپی با روغن تقویت پوست چرب زیما است. این محصول که از دوازده گیاه مختلف استخراج می‌شود، تعادلی بین آب و چربی زیر پوست ایجاد می‌کند.

7. داروها

برخی از داروها باعث ایجاد آکنه می‌شوند. این داروها عبارتند از:

• کورتیکواستروئیدها
• استروئیدهای آندروژنی
• لیتیوم

8. بیماری دیابت

یکی از عوارض مرتبط با دیابت شامل آکانتوز نیگریکانس است که باعث تیره شدن پوست، مخملی شدن پوست و لکه‌های روی ساق پا یا درموپاتی دیابتی می‌شود. گاهی اوقات این عارضه با لکه‌های پیری اشتباه گرفته می‌شود.

9. تحریک‌پذیری پوست

تحریک پوست بوسیله محصولات آرایشی پوست یا مو می‌توانند باعث ایجاد لکه‌های تیره شوند.

10. زخم و جراحت

گاهی بعد از بهود زخم یا جراحت، لکه‌ای تیره از آن به جای می‌ماند.

11. کک و مک کودکی

داشتن کک و مک از کودکی به معنای تیره شدن پوست در معرض آفتاب و گرما و محو شدن در زمستان است. کک و مک به خودی خود دلیلی برای نگرانی نیست، مگر اینکه با مورد دیگری همراه باشد.

12. عارضه ملاسما

این وضعیت که با لکه‌های تیره نامنظم مشخص می‌شود، در زنان شایع‌تر است و ممکن است در دهه 20 و 30 سالگی ظاهر شود. این لکه‌ها اغلب در اثر قرار گرفتن بیش از حد در معرض نور خورشید ایجاد می‌شوند و با تغییرات در سطوح هورمونی مرتبط با داروهای ضد بارداری، بارداری یا هورمون درمانی پس از یائسگی؛ تشدید می‌شوند. سطوح پایین هورمون تیروئید نیز ممکن است در این عارضه نقش داشته باشد. ملاسما می‌تواند افراد با انواع پوست خشک و چرب را تحت تاثیر قرار دهد و با قرار گرفتن در معرض نور خورشید تیره‌تر شود. این عارضه همچنین ممکن است در طول یائسگی با کاهش سطح استروژن و پروژسترون ناپدید شود.

13. لکه‌های کبدی

این عارضه به شکل لکه‌های نامنظم، بزرگتر از کک و مک و دارای رنگ قهوه‌ای ملایم تا تیره بروز پیدا می‌کند. عامل این عارضه نیز قرار گرفتن در معرض نور خورشید است.

روش‌های تشخیص انواع لکه‌های پوستی

یکی از بهترین روش‌های تشخیص نوع لکه‌های پوستی، رنگ و ویژگی‌های ظاهری آن است. به این ترتیب:

• لکه‌های قرمز: بسیاری از لکه‌های روی پوست قرمز هستند. این رنگ لکه ممکن است نشانه روزاسه، واکنش‌های آلرژیک، موهای زیرپوستی یا زخم‌های سرد باشند.
• لکه‌های قهوه‌ای: ملانوم بدخیم، نشانه‌های مادرزادی و اختلال رنگدانه و بیماری ملاسما باعث ایجاد لکه‌های قهوه‌ای مایل به خاکستری می‌شود.
• لکه‌های سیاه: ملانوم بدخیم به صورت لکه‌هایی به رنگ تیره ظاهر می‌شود. جوش‌های سرسیاه گاهی توسط هاله‌ای از رنگ قرمز احاطه شده یا به صورت نقاط برجسته سیاه رنگ ظاهر می‌شود.
• لکه‌های سفید: جوش‌های سر سفید و انواع خاصی از عفونت‌های قارچی به صورت لکه‌های سفید ظاهر می‌شوند.

 

انواع لکه‌های پوستی کدامند؟

1. آکنه

آکنه یکی از شایع‌ترین لکه‌های پوستی است، که به صورت جوش‌های سرسیاه یا سرسفید ظاهر می‌شود. این عارضه به دلیل مسدود شدن فولیکول‌های مو توسط چربی، جذب باکتری و آلودگی‌های محیطی، تغییرات هورمونی و استرس ایجاد می‌شود. این عارضه لکه و تیرگی‌هایی را بر روی پوست باقی می‌گذارد.

2. اسکار

اسکار پوستی زمانی اتفاق می‌افتد که لایه درم آسیب ببیند. درم، لایه عمیقی از پوست است که رگ‌های خونی کوچک (مویرگ‌ها)، غدد عرق، فولیکول‌های مو و عصب‌ در آن قرار دارند. هر چیزی که باعث باز شدن پوست شود، می‌تواند منجر به ایجاد اسکار شود. زخم، بریدگی یا جوش‌های برجسته از جمله علل ایجاد این عارضه پوستی هستند. در این خصوص در مقاله بهترین روش های از بین بردن جای جوش بیشتر بخوانید.

3. لکه‌های پیری

این عارضه که با عنوان لکه‌های کبدی شناخته می‌شود، لکه‌های کوچک و تیره رنگی هستند که در هر ناحیه‌ای از بدن که در معرض آفتاب است، ایجاد می‌شوند. این عارضه بیشتر در افراد بالای پنجاه سال دیده می‌شوند. لکه‌های پیری نوعی هایپرپیگمنتیشن نیز به حساب می‌آیند.

4. لکه‌های پوستی مادرزادی

بعضی از لکه‌های پوستی در بدو تولد یا اندکی پس از آن بر روی پوست بروز می‌کنند. این لکه‌ها از نظر شکل، اندازه، الگو و رنگ ممکن است متفاوت باشند. خال‌ها و لکه‌های تیره که در میان مردم با عنوان ماه‌گرفتگی شناخته می‌شود، از انواع لکه‌های مادرزادی هستند.

5. پاپول

پاپول‌ها ضایعات پوستی کوچکی هستند، که انواع مختلفی دارند. قطر این عارضه‌ها معمولاً حدود 1 سانتی متر است. رنگ آن‌ها نیز از صورتی گرفته تا قهوه‌ای متفاوت است. پاپول‌ها می‌توانند به صورت جداگانه و دانه‌ای یا خوشه‌ای بر روی پوست ظاهر شوند.

انواع پاپول‌ها عبارتند از؛ بثورات آبله‌ مرغان، اگزما، درماتیت، زونا  و پسوریازیس.

6. ندول‌

ندول‌ها مجموعه‌ای از بافت‌های ناخوشایند هستند که از پاپول‌ها بزرگتر بوده و قطر آن‌ها به یک تا دو سانتی‌متر می‌رسد. ندول‌ها در هر سطحی از پوست ظاهر می‌شوند. رنگ این عارضه ممکن است به رنگ گوشت یا متمایل به قرمز ‌باشد. اسکین تگ و زگیل پوستی نمونه‌هایی از ندول هستند.

7. پوسچول

این عارضه شامل جوش‌های برجسته و پر از مایعی است که با عنوان جوش‌های چرکی شناخته می‌شوند. جوش‌های سر سفید و تاول‌های آبله ‌مرغان از انواع پوسچول هستند. بیماری پوستی که باعث ایجاد این عارضه می‌شود عبارتند از گال و روزاسه که بیماری شایع پوستی با تاول‌ها و رگه‌های خونی قابل مشاهده است.

8. موی زیرپوستی

تکنیک‌های از بین بردن مو مانند موچین یا اپیلاسیون، گاهی اوقات مو را در پوست گرفتار می‌کند. این اتفاق باعث ایجاد برجستگی‌های قرمز بر سطح پوست می‌شود. افرادی که موهای فر دارند بیشتر از موهای صاف مستعد این عارضه هستند.

موهای زیرپوستی همچنین به کیست‌های بزرگ و پر شده از مایعاتی تبدیل می‌شوند، که قرمز، زرد یا سفید هستند. لمس کردن این جوش‌ها بسیار ناراحت کننده و دردناک است.

9. ملاسما

ملاسما عارضه‌ای شایع در دوران بارداری است. این عارضه در بیشتر مواقع ریشه هورمونی دارد. یکی دیگر از دلایل بروز ملاسما قرار گرفتن در معرض آفتاب است.

10. کیست پوستی

چندین نوع مختلف کیست پوستی وجود دارد. رایج‌ترین انواع این عارضه عبارتند از؛ کیست های اپیدرموئید، گانگلیون و چربی. کیست‌ها در واقع غده‌های خوش‌خیم هستند، که حاوی مایع خاصی است. این عارضه ممکن است به صورت برجستگی‌هایی با اندازه‌های مختلف در رو یا زیر پوست ظاهر شوند. این عارضه در اغلب موارد شکل گردی دارند.

11. زخم‌های سرد

ویروس هرپس سیمپلکس نوع  HSV 1 باعث ایجاد زخم‌های سرد می‌شود. این عارضه به صورت تاول‌های پر از مایعی هستند که در دهان یا ناحیه اطراف آن بروز پیدا می‌کنند. احساس خارش یا سوزن سوزن شدن از جمله عوارض زخم‌های سرد است. تاول‌ها در این بیماری پوستی بعد از مدتی سر باز کرده و به صورت پوسته‌های زرد و قرمز درمی‌آید.

12. هایپرپیگمنتیشن

تولید بیش از حد ملانین می‌تواند باعث ایجاد عارضه پوستی به شکل لکه‌های تیره شود. دلایل هایپرپیگمنتیشن عبارتند از:

• قرار گرفتن در معرض نور خورشید
• اسکار
• آکنه
• تغییرات هورمونی
• بارداری

 

آیا برای درمان لکه‌های پوستی باید به پزشک مراجعه کنیم؟

تشخیص اینکه لکه پوستی مورد نظر به چه دلیلی ایجاد شده‌ است، در درمان آن نقش اساسی دارد. همچنین بسیاری از لکه‌های پوستی تنها از طریق مصرف دارو و فرآیند درمانی طولانی مدت درمان می‌شود. به همین دلیل توصیه می‌شود که برای درمان لکه‌های پوستی به پزشک مراجعه کرده و یا حداقل با یک مشاور پوست و مو مطمئن مشورت کنید. کارشناسان زیما می‌توانند، در این زمینه به شما کمک کرده و مشاوره رایگان به شما بدهند.

بهترین درمان برای لکه‌های پوستی کدامند؟

درمان لکه‌های پوستی باید با توجه به علل ایجاد آن انجام شود. اگر با هر روش درمانی لکه شما بدتر شد، استفاده از آن را متوقف کنید و با پزشک خود مشورت کنید. اما به طور معمول استفاده از روش‌های زیر در درمان انواع لکه‌های پوستی تأثیرگذار است:

روغن تراپی

انواع روغن‌های گیاهی در درمان لکه‌های پوستی با منشأ غیر وراثتی مؤثرند. این فرآیند نیازمند پیگیری و پشتکار زیاد است، اما در عوض یک روش کاملاً طبیعی و بی‌ضرر محسوب می‌شود. ما هر آنچه که شما نیاز است در این مورد بدانید را در مقاله دیگری با عنوان «روغن تراپی پوست» شرح داده‌ایم.

راه‌حل‌های طبیعی

لکه‌هایی که به دلیل بیماری‌های زمینه‌ای ایجاد نمی‌شوند، با روش‌های خانگی قابل درمان هستند. آلوئه‌ورا و سرکه سیب از جمله این درمان‌ها است.

عادات بهداشتی خوب

تمیز کردن منظم صورت، بدن و مو به از بین بردن چربی، آلودگی و باکتری‌های اضافی پوست کمک می‌کند.

داروی آکنه

بسیاری از محصولات OTC وجود دارد، که می‌تواند به کاهش یا رفع جوش‌ها، جوش‌های سر سفید و سرسیاه کمک کند. قبل از یافتن بهترین روش درمانی باید  چندین مورد را تست کنید. این موارد شامل اسکراب صورت و ژل‌های موضعی است. اگر آکنه شما به محلول‌های OTC پاسخ نمی‌دهد، پزشک آنتی بیوتیک خوراکی یا داروی موضعی دیگری تجویز می‌کند.

اسید سالیسیلیک

محصولات حاوی سالیسیلیک اسید وضعیت منافذ پوست را بهبود می‌دهند.

کرم هیدروکورتیزون

کرم‌های موضعی، واکنش‌های آلرژیک و تحریکات پوستی را کاهش می‌دهند. همچنین ممکن است برای کاهش موهای زیرپوستی مفید باشند.

ضد آفتاب

کرم‌های ضد آفتاب، عینک و کلاه‌ از پوست در مقابل اشعه UVA و UVB محافظت می‌کنند.

 

درمان‌های خانگی برای لکه‌های پوستی

بعضی از محصولات طبیعی خانگی می‌تواند در کمرنگ شدن لکه‌های پوستی نقش داشته باشد. با این وجود نمی‌توان از این محصولات انتظار معجزه داشت. اما موثرترین درمان‌های خانگی برای لکه‌های پوستی عبارتند از:

آب گوجه

این ماده حاوی عنصری به نام لیکوپن است. لیکوپن می‌تواند از تیرگی لکه‌های پوستی بکاهد. برای استفاده از این ماده می‌توانید هر روز 15 دقیقه صورتتان را با آب گوجه ماساژ دهید.

آب لیمو

این ماده قدرت زیادی در برطرف کردن لکه‌ها دارد. شما می‌توانید یک لیمو ترش را از وسط نصف کرده و با همان صورت خود را ماساژ دهید. بعد از 10 دقیقه ماساژ صورت با لیمو، صورتتان را با آب سرد بشویید.

چای سبز

پلی‌فنول یکی از ترکیبات چای سبز و دارای خواص آنتی‌اکسیدانی و ضدالتهابی است. این ماده با برطرف کردن التهابات، رنگ پوست را روشن می‌کند. برای اینکه بتوانید از خواص این ماده استفاده کنید، باید ابتدا چای سبز را 3 تا 4 دقیقه در آب جوش بجوشانید. سپس با استفاده از پنبه عصاره چای سبز را روی صورت خود ماساژ دهید.