علت جوش سر و موثرترین روش درمان آن

در این مطلب می‌خوانید:

جوش سر از جوش دیگر قسمت‌های بدن رواج بسیار کمتری دارد؛ با این وجود می‌تواند برای شما دردسر درست کند. علت اصلی جوش سر مسدود شدن منافذ پوست عنوان می‌شود. اما گاهی به این سادگی‌ها نیست. در اینجا قرار است علت، درمان و هرآنچه که لازم است را درباره جوش سر بدانید.

 

جوش سر نشانه چیست؟

جوش سر که معمولا در خطوط روی سر یا قسمت‌های پرپشت‌تر بروز پیدا می‌کند، غالبا حاصل مسدود شدن فولیکول مو در منافذ پوست است. فولیکول‌های مو گاهی با سبوم یا چربی اضافه تولید شده توسط سلول‌های پوستی و یا سلول‌های مرده مسدود می‌شود. این شرایط می‌تواند به ایجاد عفونت یا حداقل رشد عوامل عفونی در منافذ پوست منجر شود. البته مسدود شدن منافذ پوست سر می‌تواند توسط ژل، اسپری مو یا محصولاتی که به طور کلی در این ناحیه استفاده می‌شود، صورت بگیرد.

 

علت جوش پوست سر چیست؟

جوش سر ممکن است به دلیل عدم شستشوی منظم پوست سر و موها و یا پوشیدن مداوم کلاه و روسری ایجاد شود.

اما گاهی این جوش‌ها به دلیل استفاده از یک شامپو، اسپری مو یا هر محصول خاص دیگر بر روی پوست سر یا موها ایجاد می‌شود. یعنی عاملی باعث ایجاد واکنش آلرژیک و ایجاد جوش در پوست سر می‌شود. البته دلایل جدی‌تری هم برای ایجاد جوش پوست سر وجود دارد که عبارتند از:

فولیکولیت پوست سر

این عارضه زمانی اتفاق می‌افتد که عفونت‌های قارچی و باکتری‌ها و یا حتی موی زیرپوستی باعث التهاب فولیکول مو شوند. در این شرایط جوش‌های بزرگ، قرمز و خارش‌دار در پوست سر ایجاد می‌شود.

سبوریک درماتیت

این عارضه یک نوع شوره است که پوست سر را دچار جوش و پوسته‌های ریز و درشت می‌کند.

کیست پیلار

این نوع کیست معمولا در نزدیکی ریشه مو در پوست سر ایجاد می‌شود. برخلاف آکنه‌ها، کیست پیلار سرسفید نیست.

 

علت جوش سر در طب سنتی

جوش سر در طب سنتی ناشی از عوامل مختلفی است که عبارتند از:

• اختلال در عملکرد کبد از دیگر علت‌های جوش سر در طب سنتی است.
• عدم رعایت بهداشت پوست سر باعث مسدود شدن منافذ پوست و ایجاد جوش سر می‌شود.
• از نظر طب سنتی استرس و فشار روانی موجب اختلال در عملکرد اعضای بدن و در نهایت جوش می‌شود.
• مصرف غذاهای نامناسب مانند غذاهای چرب، تند و شیرین باعث افزایش حرارت بدن و بروز جوش سر می‌شود.
• عوامل محیطی مانند آلودگی، تغییرات آب و هوا و استفاده از محصولات شیمیایی در بروز جوش سر تاثیرگذار هستند.
• عدم تعادل در مزاج از مهمترین دلایل بروز جوش سر است، برای مثال افرادی که مزاج گرم و تر دارند باعث افزایش چربی پوست و در نتیجه جوش می‌شوند.

 

آیا جوش سر خطرناک است؟

جوش پوست سر به خودی خود خطرناک نیست و در شدیدترین حالت با استفاده از یک نوع شامپوی خاص درمان می‌شود. اما در صورتی که جوش پوست سر به هیچ کدام از درمان‌ها واکنش نشان نداد و روز به روز حادتر شد، لازم است جدی‌تر به تشخیص و درمان فکر کنید.

 

انواع جوش سر کدامند؟

جوش سر هم انواع مختلفی دارد که در سه دسته کلی زیر طبقه‌بندی می‌شوند:

• سطحی: این دسته شامل جوش‌ سرسفید و جوش سرسیاه است که در هر کجای بدن وجود دارد. این دسته به دلیل مسدود شدن منافذ پوست ایجاد می‌شوند.
• متوسط: عامل عفونی در این جوش‌ها شدیدتر است و شامل پاپول می‌شود.
• شدید: این دسته شامل ندول‌ها و کیست‌ها می‌باشد که می‌تواند به شدت عفونی شود.

 

عکس جوش سر

در تصاویر زیر انواع جوش سر را مشاهده می کنید:

 

علت جوش‌های قرمز روی سر

جوش‌های قرمز روی سر می‌توانند به دلایل گوناگون ظاهر شوند که برخی از این علل عبارتند از:

1. آکنه

یکی از شایع‌ترین دلایل بروز جوش‌های قرمز در سر آکنه است که این وضعیت به دلیل مسدود شدن منافذ پوست توسط چربی و باکتری‌ها ایجاد می‌شود.

2. عفونت‌های قارچی

عفونت‌های قارچی مانند درماتوفیتوز نقش موثری در بروز جوش‌های قرمز روی پوست سر دارند. این عفونت‌ها به شکل لکه‌های قرمز و پوسته‌پوسته مشاهده می‌شوند.

3. حساسیت و واکنش‌های آلرژیک

حساسیت به محصولات مراقبت از مو و مواد شیمیایی از دیگر علل بروز جوش‌های قرمز و التهاب در پوست سر هستند.

4. پسوریازیس

پسوریازیس نوعی بیماری خودایمنی است که از علائم آن بروز لکه‌های قرمز و پوسته‌پوسته در نواحی مختلف بدن از جمله پوست سر است.

5. استرس و تغییرات هورمونی

استرس و نوسانات هورمونی را می‌توان از دیگر علل بروز جوش‌های قرمز دانست؛ چرا که این عوامل در افزایش چربی پوست موثر هستند.

6. فولیکولیت

التهاب فولیکول‌های مو منجر به بروز جوش‌های قرمز در ناحیه سر می‌شود که علت آن عفونت یا تحریک است.

 

علت جوش‌های سرسفید روی سر

جوش‌های سرسفید روی سر معمولاً به دلیل مسدود شدن منافذ پوست ایجاد می‌شوند. در زیر برخی از علل شایع بروز این جوش‌ها را بررسی می‌کنیم:

1. تجمع چربی و سلول‌های مرده پوست

چربی بیش از حد در پوست سر و سلول‌های مرده منافذ پوست سر را مسدود می‌کنند و منجر به بروز جوش‌های سرسفید می‌شوند.

2. عفونت‌های باکتریایی

باکتری‌ها از دیگر عوامل مسدودکننده منافذ پوست سر هستند که موجب التهاب و بروز جوش‌های سرسفید می‌شوند.

3. استفاده از محصولات نامناسب

از دیگر علل بروز جوش‌های سرسفید در پوست سر استفاده از محصولات مراقبت از مو یا پوست که حاوی مواد شیمیایی سنگین و چرب هستند را می‌توان نام برد.

4. عوامل محیطی

رطوبت، تعریق زیاد و آلودگی در مسدود شدن منافذ و بروز جوش‌های سرسفید نقش دارند.

5. رژیم غذایی نادرست

مصرف غذاهای پرچرب یا شیرین بر سلامت پوست تاثیر می‌گذارد و باعث بروز جوش‌های سرسفید می‌شوند.

 

علت جوش چرکی کف سر چیست؟

جوش چرکی کف سر یکی از مشکلات آزاردهنده پوستی است که دلیل اصلی بروز آن عفونت‌های باکتریایی به‌ویژه فولیکولیت باکتریایی هستند. فولیکولت باکتریایی به التهاب و عفونت فولیکول‌های مو گفته می‌شود که به دلیل وجود باکتری به‌ویژه باکتری استافیلوکوکوس اورئوس ایجاد می‌شود. این باکتری به طور طبیعی روی پوست سر وجود دارد و بی‌ضرر است؛ اما در صورت آسیب دیدن پوست مانند زخم، بریدگی یا تحریکات دیگر وارد فولیکول‌های مو و در نتیجه عفونت می‌شود. این جوش‌ها قرمز، ملتهب و اغلب با ترشحات چرکی همراه هستند. رطوبت و گرما، عدم رعایت بهداشت و سیستم ایمنی ضعیف از عوامل رشد این باکتری هستند.

 

چه راهی برای پیشگیری از جوش سر وجود دارد؟

به نظر می‌رسد مهم‌ترین عامل پیشدارنده از جوش سر، حفظ بهداشت پوست سر است. همچنین برای درمان و پیشگیری از جوش پوست سر در آینده می‌توان اقدامات زیر را انجام داد:

• به هیچ عنوان از کلاه‌های تنگ و روسری‌هایی که سفت به سرتان می‌چسبد استفاده نکنید. شما باید اجازه بدهید پوست سرتان نفس بکشد.
• بعد از انجام تمرینات ورزشی و یا هر فعالیتی که موجب عرق کردن شما می‌شود، به سرعت سرتان را بشویید.
• استفاده از ژل و اسپری‌های مو را محدود کنید.

• محصولات موی گیاهی، سالم و غیر شیمیایی را استفاده کنید.
• تغذیه‌تان را برای داشتن پوست سالم هدفمند کنید. میزان تولید سبوم، ایجاد یا دفع عفونت و همچنین آکنه به شدت به تغذیه وابسته است. پس لازم است مصرف کربوهیدرات را محدود کرده و در عوض از منابع ویتامین ای، ویتامین آ، ویتامین دی، فیبر، زینک، آنتی‌اکسیدان و اسیدهای چرب امگا بیشتر استفاده کنید.
• بدنتان را هیدراته نگه دارید. این کار کمک می‌کند که پوست سر خشک نشود. در واقع خشکی پوست سر باعث جمع شدن پوسته‌ها در منافذ و ایجاد جوش است. از طرفی خشکی سلول‌ها را به تولید سبوم بیشتر تحریک کرده و به این ترتیب منافذ مسدود می‌شود.
• محصولاتی که استفاده می‌کنید را بررسی کنید. قبل از استفاده از محصولات مو باید نسبت به آلرژیک بودن یا نبودن آن‌ها مطمئن شوید.

 

درمان جوش سر از چه طریقی ممکن است؟

اگر برای درمان جوش پوست سر به پزشک متخصص مراجعه کنید، احتمالا نوعی شامپو برای استفاده هفتگی و در صورت شدید بودن عارضه به صورت روزانه برای شما تجویز می‌کند. اما راه‌های طبیعی برای درمان جوش پوست سر در خانه وجود دارد که موثرترین آن به شرح زیر است:

روغن درخت چای

این محصول طبیعی دارای خاصیت ضدعفونی‌کننده، ضد قارچ و ضد باکتری است. روغن درخت چای یک ماده تمیزکننده پوست سر محسوب می‌شود که منافذ پوست را پاکسازی می‌کند. روغن درخت چای همچنین دارای عناصر و املاح معدنی برای تقویت و ارتقا سلامت پوست سر است. ضد باکتری بودن این روغن، باکتری‌های موجود در جوش و آکنه را از بین برده و به درمان یا به اصطلاح خشک شدن جوش‌های عفونی پوست سر کمک می‌کند.

روغن جوجوبا

این روغن گیاهی حاوی مقادیر قابل‌توجهی از ویتامین ای، ویتامین آ، عناصر آنتی‌اکسیدان و اسیدهای چرب امگا است. این عناصر به پوست کمک می‌کنند در مقابل تجمع سلول‌های مرده، چربی اضافه و عوامل عفونت‌زا مقاومت کرده و بهتر تنفس کند. روغن جوجوبا متعادل کننده تولید سبوم پوست است و برای پوست‌های مستعد آکنه یک درمان طبیعی محسوب می‌شود.

 

سوالات متداول درباره جوش سر

1. آیا برای جوش سر باید به پزشک مراجعه کنیم؟

در حالت معمول جوش سر نگران‌کننده نیست و لازم نیست به پزشک مراجعه کنید. اما اگر باوجود شروع درمان، جوش‌ها بدتر شده و یا در طولانی مدت درمان نشد، لازم است به پزشک مراجعه کنید. به علاوه اگر جوش سر با علائمی مانند تب، بدن درد و خستگی همراه بود، احتمال عفونت وجود دارد و باید به متخصص مراجعه کرد.

2. آیا جوش کف سر باعث ریزش مو می‌شود؟

بله، جوش‌های کف سر می‌توانند باعث ریزش مو شوند، به‌خصوص در صورتی که التهاب یا عفونت ناشی از آنها شدید باشد.