در این مطلب می‌خوانید:
اسپاسم یا گرفتگی و خشکی کمر زمانی اتفاق می‌افتد که عضلات شما به طور ناگهانی و دردناکی پیچ‌خورده و منقبض می‌شوند. درحقیقت ماهیچه‌های قسمت فوقانی، میانی و پایین کمر شما به سه نوع تقسیم می‌شوند: ماهیچه‌های داخلی، عضلات سطحی و عضلات میانی. اسپاسم و گرفتگی کمر در هر کدام از این عضلات می‌تواند رخ دهد. اما آیا می‌دانید علت این شرایط چیست و آیا راهی برای درمان موثر آن وجود دارد؟ این نوشته با هدف پاسخ به همین سوالات و هر سوال دیگری درباره علت تا درمان خشکی و گرفتگی کمر تهیه شده است.
علت گرفتگی و خشکی کمر چیست؟
دلایل مختلفی برای انقباض عضلات کمر وجود دارد که رایج‌ترین آن‌ها به شرح زیر است:
1. از عضلات خود به اندازه کافی استفاده نمی‌کنید
اگر بیش‌ازحد می‌نشینید، وضعیت بدنی نامناسبی دارید، ورزش نمی‌کنید یا به ندرت از عضلات کمر یا شکم خود استفاده می‌کنید، این عضلات ممکن است ضعیف و به راحتی گرفته شوند.
2. استفاده بیش از حد از عضلات
ورزشکاران و کسانی که زیاد وزنه برداری می‌کنند، ممکن است دچار اسپاسم کمر شوند. چنین فعالیت‌هایی می‌تواند باعث کشیدگی عضلات، پارگی و التهاب شود.
3. کشیدگی و رگ‌به‌رگ شدن
رگ‌به‌رگ شدن آسیب به رباط است، در حالی که کشیدگی پارگی تاندون یا عضله است. هر دو می‌توانند باعث اسپاسم عضلانی و درد در ناحیه کمر شوند. کشش بیش‌ازحد ناحیه یا زمین خوردن از علل شایع رگ‌به‌رگ شدن و کشیدگی است.
4. اختلالات دیسک
دیسک از همه مهره‌ها در ستون فقرات محافظت می‌کند. آسیب به آن می‌تواند باعث کمر درد شدید شود. یکی از شایع‌ترین انواع آسیب، دیسک‌های مهره‌ای به نام فتق دیسک شناخته می‌شود. این زمانی رخ می‌دهد که تنش روی دیسک باعث بیرون زدگی آن از ستون فقرات می‌شود. فتق دیسک می‌تواند به اعصاب مجاور فشار وارد کند. گاهی اوقات فتق دیسک پاره شده و باعث درد بیشتر می‌شود. این شبیه به اسپاسم عضلانی است. پارگی یا فتق دیسک ورزش یا حرکت را دشوار می‌کند. با گذشت زمان، این باعث ضعف عضلانی و گرفتگی کمر می‌شود.
5. آرتروز
آرتروز می‌تواند باعث ایجاد درد در ناحیه کمر شود، که شبیه انقباض عضلانی است، اما در حقیقت مشکلی در مفاصل ستون فقرات است. برخی از افراد مبتلا به آرتروز فعالیت کمتری داشته و خود باعث ضعف و اسپاسم عضلانی می‌شوند.
6. استئوآرتریت
این یکی از علل شایع کمردرد و اختلال در عملکرد عضلات است. استئوآرتریت تخریب تدریجی غضروف و استخوان در مفصل است. دیگر اشکال آرتریت، مانند آرتریت روماتوئید، هم می‌توانند بر روی کمر تاثیر بگذارند.
7. آسیب عصبی
آسیب‌هایی که به اعصاب پشت یا اعصابی که سیگنال‌ها را به پشت منتقل می‌کنند وارد می‌شوند، باعث اسپاسم و درد می‌شوند. یکی از شایع‌ترین اشکال آسیب عصبی رادیکولوپاتی است. این اختلال در نتیجه التهاب، فشردگی یا آسیب به ریشه عصبی در ستون فقرات ایجاد می‌شود. رادیکولوپاتی می‌تواند باعث گزگز و درد شود.
8. سیاتیک
سیاتیک یکی از رایج‌ترین اشکال رادیکولوپاتی است. سیاتیک ناشی از فشرده شدن ریشه‌های عصبی تشکیل‌دهنده عصب سیاتیک است. این مشکل باعث ایجاد دردی می‌شود که از باسن به ساق پا می‌رسد، اما درد ممکن است به قسمت پایین کمر هم سرایت کند.
9. استرس و اضطراب
استرس و اضطراب هم می‌تواند باعث خشکی کمر شود. برخی از افراد با منقبض کردن ناخودآگاه ماهیچه‌های خود یا تولید آدرنالین بیشتر، به استرس پاسخ می‌دهند. استرس و اضطراب انگیزه فرد را کاهش داده و منجر به عدم فعالیت بدنی می‌شود. همه این عوامل در احتمال اسپاسم عضلانی نقش دارند.
10. مشکلات روان
گاهی اوقات، افراد پریشانی روانی را به عنوان درد فیزیکی تجربه می‌کنند، که فرآیندی به نام جسمانی شدن است. درد واقعی است، اما ناشی از هیچگونه مشکل جسمی یا آسیبی نیست.
11. اسپوندیلولیستزیس
اسپوندیلولیستزیس یا لغزش مهره باعث می‌شود بخشی از ستون فقرات فرد از موقعیت خود خارج شود. اسپوندیلولیستزیس گاهی ناشی از ضعیف شدن رباط‌های اطراف مفاصل است. این امر در طول فرآیند پیری رایج است و نیازی به شکستگی یا آسیب مستقیم دیگر ندارد. عدم همسویی ناشی از این می‌تواند باعث کمردردی شود که شبیه گرفتگی عضلانی است. اسپوندیلولیستزیس یکی از علل شایع کمردرد در ورزشکاران جوان است.
12. اسکولیوز
پیچ‌خوردگی ستون فقرات، که در اسکولیوز رخ می‌دهد، باعث گرفتگی عضلانی در قسمت پایین کمر می‌شود. با گذشت زمان، این ناهنجاری ستون فقرات باعث می‌شود که فرد سبک زندگی کم‌تحرک را در پیش بگیرد. این می‌تواند منجر به ضعف عضلانی و بدتر شدن خشکی کمر شود.
13. تنگی کانال نخاعی
تنگی کانال نخاعی به مرور زمان باعث باریک شدن کانال نخاعی می‌شود. این به اعصاب ستون فقرات فشار وارد می‌کند و باعث دردی می‌شود، که شبیه گرفتگی عضلانی است. برخی از افراد با وضعیت بدنی نامناسب یا سبک زندگی کمتر فعال، به این درد پاسخ می‌دهند، که می‌تواند اسپاسم را بدتر کند.
14. فیبرومیالژیا
فیبرومیالژیا یک بیماری مزمن ناشناخته است، که باعث درد و حساسیت در مناطق مختلف بدن می‌شود. بسیاری از افراد مبتلا به فیبرومیالژیا دچار اسپاسم عضلانی می‌شوند.
15. رژیم غذایی نامناسب
خشکی کمر می‌تواند ناشی از کمبود آب، پتاسیم و یا کلسیم در رژیم غذایی شما باشد.
16. ضربه
ممکن است در اثر سقوط یا تصادف رانندگی به کمر آسیب برسانید.
17. بیماری
گاهی‌اوقات، خشکی کمر شما ممکن است به این معنی باشد که شما یک بیماری جدی دارید. آبسه اپیدورال، سنگ کیسه صفرا، سندرم شخص سفت یا همان سندرم استیف پرسن، سنگ کلیه و عفونت کلیه از جمله این شرایط است.
گرفتگی و خشکی کمر دقیقا چه علائمی دارد؟
گرفتگی عضلات پشت کمر ممکن است خفیف مانند یک درد یا انقباض مبهم باشد، یا می‌تواند آنقدر شدید و دردناک شود که ناتوانتان کند. رایج‌ترین عوارضی که همراه با گرفتگی و خشکی کمر رخ می‌دهد عبارتند از:
- كمر درد
- درد شانه
- درد بازو
- سردرد
- درد لگن
- درد باسن
- سفتی و سختی عضلات
- ضعف پا
- ستون فقرات خمیده
- بی‌حسی
- مور مور شدن
- گرفتگی ناگهانی که می‌آید و می‌رود
- مشکل در خم شدن یا حرکت کردن
- ضعف عمومی
در صورت وجود درد آزاردهنده و خشکی در کمر به پزشک مراجعه کنید. پزشک پس از صحبت با شما درباره علائم و داروهای احتمالی شما، درباره سابقه پزشکی شما می‌پرسد و سپس علت اصلی مشکل را تشخیص می‌دهد.
مهم‌ترین نکته این است که اگر علاوه‌بر گرفتگی کمر، هر یک از علائم زیر را تجربه کردید، باید فوری به پزشک مراجعه کنید:
- از دست دادن کنترل مثانه یا روده
- ضعف عضلانی در بازوها یا پاها
- بی‌حسی یا ضعف در یک طرف بدن شما
- از دست دادن تعادل و هماهنگی اندام‌های بدن
- از دست دادن حس در اندام
راه درمان گرفتگی و خشکی کمر چیست؟
هر چند گرفتگی و خشکی کمر تنها با ریشه‌یابی و درمان طولانی حل می‌شود، راه‌های زیر می‌تواند کمک‌کننده باشد:
روغن سیاه دانه
این محصول یک روغن موثر در کاهش درد و التهاب عضلات است. تریپتوفان و فنیل آلانین از جمله عناصر موجود در روغن سیاه دانه است که در درمان گرفتگی و خشکی کمر نقش دارد. شما با ماساژ روغن سیاه دانه بر کمر می‌توانید تا حدودی گرفتگی را برطرف کرده و درد را تسکین دهید. برای مشاهده قیمت و خرید روغن سیاه دانه خالص زیما، به صفحه آن مراجعه کنید.
کمپرس سرد یا گرم
کیسه یخ یا پد حرارتی را در یک حوله یا روبالشی بپیچید و به مدت 20 تا 30 دقیقه روی پوست خود قرار دهید. سپس بعد از 20 تا 30 دقیقه این کار را تکرار کنید.
داروهای مسکن بدون نسخه
داروهای مسکن بدون نسخه، از جمله استامینوفن، ناپروکسن یا ایبوپروفن به کاهش التهاب و بهبود درد کمک می‌کند.
شل‌کننده‌های عضلانی
پزشک ممکن است مصرف شل‌کننده عضلانی مانند سیکلوبنزاپرین، متاکسالون یا متوکاربامول را توصیه کند. اگر این داروها را مصرف می‌کنید، آن‌ها را در شب و فقط برای 72 ساعت یا کمتر مصرف کنید.
فیزیوتراپی
با فیزیوتراپی می‌توانید تکنیک‌های آرام‌سازی و کشش عضلات پشت خود را یاد بگیرید.
چگونه می‌توان از گرفتگی و خشکی کمر جلوگیری کرد؟
گرفتگی و خشکی کمر 100 درصد قابل پیشگیری نیست. اما شما می‌توانید با خودمراقبتی مداوم، تا حد زیادی از بروز این مشکل جلوگیری کنید:
- حفظ وزن متوسط می‌تواند به کاهش فشار روی ستون فقرات و مفاصل شما کمک کند.
- صاف ایستادن و پوشیدن کفش‌های پاشنه‌کوتاه به ایجاد ثبات و کاهش تنش در عضلات کمر کمک می‌کند.
- درگیر شدن در فعالیت بدنی منظم، مانند تمرینات تقویتی برای عضلات پشت و شکم هم به شما کمک می‌کند تا از خشکی کمر جلوگیری کنید.
- نشستن و برخواستن با حالت درست، مدیریت استرس و انجام حرکات کششی پس از هر 30 دقیقه نشستن؛ از دیگر راه‌های پیشگیری از خشکی کمر است.
سوالات متداول درباره گرفتگی و خشکی کمر
1. اسپاسم کمر چقدر شایع است؟
حدود 80 درصد از مردم نوعی کمردرد را در زندگی خود داشته‌اند یا خواهندداشت.
2. گرفتگی کمر چگونه شروع می‌شود؟
گرفتگی کمر می‌تواند بدون هیچ هشداری شروع شود، یا ممکن است به صورت یک انقباض خفیف رخ دهد که به دردی غیرقابل تحمل تبدیل می‌شود.
3. چه کسانی بیشتر در معرض گرفتگی کمر هستند؟
ورزشکاران و کسانی که به بلند کردن اجسام سنگین عادت دارند و هرکسی که انواع دیگر کمردرد را تجربه می‌کند، بیشتر در معرض انقباض عضلات کمر است.
4. گرفتگی کمر چگونه بر بقیه بدن تأثیر می‌گذارد؟
گاهی‌اوقات درد ناشی از اسپاسم کمر می‌تواند از پشت شما شروع شده و به دیگر قسمت‌های بدن مانند پاها یا باسن منتقل می‌شود.
5. آیا استرس می‌تواند باعث خشکی کمر شود؟
بله. اگر با مضطرب شدن انقباض کمرتان شروع می‌شود، با یک درمانگر صحبت کنید تا به شما در مدیریت استرس و اضطراب کمک کند.
6. آیا اسپاسم کمر باعث درد قفسه سینه می‌شود؟
اگر درد قفسه سینه دارید، همیشه باید به اورژانس مراجعه کنید. درد در ناحیه کمر گاهی اوقات می‌تواند به دیگر قسمت‌های بدن شما سرایت کند، اما به طور معمول به باسن یا پاهای شما سرایت می‌کند.
7. اسپاسم کمر چقدر طول می کشد؟
اگر گرفتگی شدید نباشد، ممکن است برای چند روز دچار اسپاسم شوید. اما در صورت وجود کشیدگی عضلانی، ممکن است بهبود آن چندین هفته طول بکشد.