لکه‌های قرمز روی پوست

در این مطلب می‌خوانید:

لکه‌های قرمز روی پوست به دلایل مختلفی ایجاد می‌شوند که برخی از آنها کاملا بی‌ضرر هستند اما برخی دیگر می‌توانند نشانه‌ای از بیماری‌های جدی و بالقوه باشند که نیاز به درمان دارند. ممکن است روی بدن شما، اعضای خانواده‌تان یا حتی دوستان لکه‌های قرمزی پدیدار شود این لکه‌ها ضمن اینکه ظاهری زشت به پوست می‌بخشند ممکن است با سوزش، درد، تورم، تب و یا خارش همراه باشند که قطعا برای فرد آزار دهنده است و می‌خواهد از شر این لکه‌ها خلاص شود. اما دلیل ایجاد نقاط قرمز روی پوست چیست؟

ما در این مقاله تصمیم گرفتیم تا به صورت جامع به بررسی علت‌های لکه‌های قرمز روی پوست بپردازیم و نحوه‌ی درمان هر یک را نیز شرح دهیم. در این مقاله شما با راه‌های پیشگیری لکه‌های قرمز پوستی نیز آشنا شده و خواهید دانست که چه زمانی باید به دکتر مراجعه کنید. پس اگر می‌خواهید در این زمینه مطالب جامعی کسب کنید تا انتهای این مقاله همراه ما باشید.

12 علل رایج لکه‌های قرمز روی پوست و نحوهِ درمان هر یک

نقاط قرمز روی پوست از نظر شکل، اندازه و محل بروز می‌توانند متفاوت باشند. این لکه‌ها با توجه به علت شان ممکن است به صورت لکه‌های جداگانه یا دسته‌ای از لکه‌ها در قسمت‌های مختلف بدن چون دست، پا، شکم و غیره ایجاد شوند.

ناگفته نماند افرادی که پوست تیره‌تر دارند لکه‌های قرمز به صورت قرمز تیره، بنفش، خاکی یا قهوه‌ای تیره خود را نشان می‌دهند. برای دانستن علل ایجاد لکه قرمز روی پوست حتما باید زیر نظر پزشک معاینه شوید. در اینجا 12 مورد از شایع‌ترین علت‌های ایجاد لکه‌های قرمز روی پوست و نحوه درمان هریک را شرح می‌دهیم.

1. پیتریازیس روزه‌آ (Pityriasis Rosea)

پیتریازیس روزه‌آ یک بیماری التهابی پوستی است که بیشتر در سنین ۱۰ تا ۳۵ سال رخ می‌دهد. علت دقیق آن ناشناخته است، ولی احتمالاً منشاء ویروسی دارد و خطرناک محسوب نمی‌شود. بیماری با یک لکه بیضی بزرگ به نام لکه مادر (یا راش درخت کریسمس) روی سینه، پشت یا شکم آغاز می‌شود و سپس لکه‌های کوچک‌تری به نام لکه‌های دختر در سایر بخش‌های بدن ظاهر می‌گردند. ضایعات معمولاً قرمز، برجسته، پوسته‌دار و حدود ۱.۵ سانتی‌متر هستند و ممکن است خارش داشته باشند که پس از دوش یا ورزش تشدید می‌شود. قبل از بروز لکه‌ها گاهی علائمی مانند تب، سردرد و گلودرد مشاهده می‌شود.

نحوه درمان پیتریازیس روزه‌آ

این بیماری معمولا در عرض 6 تا 8 هفته به خودی خود بهبود می‌باید اما برای کاهش خارش آن می‌توانید از درمان‌های خانگی و پزشکی زیر استفاده کنید:

• حمام جو دوسر
• کاهش خارش با استفاده از لوسیون کالامین
• مراجعه به پزشک، تجویز و مصرف داروهای ضد ویروسی

2. راش گرمایی(Heat rash)

راش گرمایی یا عرق‌سوز زمانی ایجاد می‌شود که منافذ پوست هنگام تعریق مسدود شده و عرق در زیر پوست حبس شود. این حالت به صورت برجستگی‌های کوچک قرمز یا تاول‌های شفاف همراه با خارش یا درد بروز می‌کند. راش گرمایی بیشتر در شرایط گرما و رطوبت یا هنگام ورزش رخ می‌دهد و معمولاً نواحی پرتعریق یا دارای اصطکاک مانند زیر بغل، کشاله ران، سینه، پشت و جاهایی که لباس ساییده می‌شود را درگیر می‌سازد. در نوزادان نیز اغلب اطراف گردن دیده می‌شود.

نحوه درمان راش گرمایی

راش گرمایی معمولا طی چند روز با خنک کردن از بین می‌رود و برای کاهش علائم و درمان پوست می‌توانید از روش‌های خانگی، کرم و پمادهای زیر نیز استفاده کرد:

• حمام کردن با آب خنک
• استفاده از کمپرس سرد
• پوشیدن لباس‌های آزاد و گشاد
• لوسیون کالامین برای تسکین خارش
• کرم‌های استروئیدی برای موارد شدیدتر
• اجتناب از زدن مرطوب کننده‌های غلیظ که گرما را به دام می‌اندازند

3. درماتیت تماسی (Contact dermatitis)

درماتیت تماسی یک بیماری پوستی شایع است که در اثر تماس پوست با مواد تحریک‌کننده یا آلرژن‌ها ایجاد می‌شود و شدت آن بسته به حساسیت فرد متفاوت است. این بیماری به دو نوع تقسیم می‌شود: تماسی آلرژیک که ناشی از واکنش غیرطبیعی سیستم ایمنی به یک ماده آلرژی‌زا است و تماسی تحریکی که به علت آسیب سد محافظ پوست توسط مواد محرک رخ می‌دهد. علائم آن شامل راش قرمز همراه با خارش، سوزش، کهیر، تورم، تاول‌های ترشح‌دار، خشکی و پوسته‌ریزی پوست است.

درمان درماتیت تماسی

درماتیت تماسی معمولا در صورت دوری کردن از ماده‌ای که باعث بروز این بیماری شده طی چند هفته به خودی خود بهبود می‌باید. در حالت کلی درمان درماتیت تماسی به علت آن بستگی دارد اما می‌توان از موارد زیر نیز استفاده کرد:

• آنتی‌هیستامین‌های خوراکی تجویزی برای کاهش خارش
• در صورت واکنش شدید مراجعه به پزشک متخصص
• کرم هیدروکورتیزون بدون نسخه (OTC) برای کاهش التهاب و خارش

4. زونا (Shingles)

زونا یک راش تاولی و دردناک است که معمولاً به صورت خطی در یک سمت بدن یا صورت ظاهر می‌شود و عامل آن ویروس واریسلا زوستر، همان ویروس آبله‌مرغان، است. این بیماری در افرادی رخ می‌دهد که قبلاً آبله‌مرغان گرفته‌اند و ویروس دوباره در بدنشان فعال شده است. پیش از بروز تاول‌ها معمولاً در محل ضایعه احساس خارش یا سوزن‌سوزن شدن وجود دارد. تاول‌های زونا دردناک و خارش‌دار هستند و طی ۷ تا ۱۰ روز خشک شده و پوسته‌پوسته می‌شوند.

پیشگیری و درمان زونا:

این بیماری در افراد مسن شایع‌تر است و برای پیشگیری و درمان آن می‌توان از راه‌های زیر استفاده کرد:

• استفاده از واکسن زونا جهت پیشگیری از علائم برای افراد 50 سال و بالاتر
• داروهای ضد ویروسی برای کاهش مدت زمان بروز راش روی بدن
• داروهای ضد درد و کرم‌های ضد خارش برای تسکین درد و خارش ناشی از زونا

5. خارش شناگران (Swimmer’s itch)

خارش شناگران که به اسم درماتیت سرکری نیز شناخته می‌شود که پس از شنا در آب‌هایی که با انگل‌هایی به نام شیستوزوم‌ها (Schistosomes) آلوده شده‌اند روی پوست ایجاد می‌شود. در واقع این انگل‌ها روی پوست فرد قرار گرفته و موجب بروز خارش و سوزش، جوش‌های کوچک قرمز و یا تاول‌های قرمز رنگ می‌شود.

درمان خارش شناگران

خارش شناگران معمولا طی یک هفته به خودی خود از بین می‌رود و معمولا نیازی به مراقبت‌های پزشکی نیست اما برای اطمینان از بهبود کامل و کاهش علائم می‌توان از راه‌های زیر استفاده کرد:

• آنتی‌هیستامین‌های خوراکی جهت تسکین خارش
• کرم‌های استروئیدی موضعی جهت کاهش خارش و التهاب
• استفاده از آنتی‌بیوتیک‌ها در صورت بهبود نیافتن عفونت

6. کچلی حلقوی (Ringworm (Tinea Corporis))

کچلی حلقوی یک عفونت قارچی شایع است که معمولاً به شکل لکه‌های قرمز دایره‌ای با لبه‌های برجسته روی پوست ظاهر می‌شود و بیشتر بازوها و پاها را درگیر می‌کند. این بیماری بسیار واگیردار است و از طریق تماس مستقیم پوست با پوست، تماس با اشیای آلوده یا حیوانات خانگی منتقل می‌شود.

درمان کچلی حلقوی

این بیماری پوستی تا زمانی که قارچ از بین نرود بهبود پیدا نمی‌کند. پزشک شما می‌تواند کچلی را تشخیص دهد و سپس داروهای مختلفی را برای درمان تجویز کند. درمان کچلی حلقوی معمولاً شامل استفاده از موارد زیر می‌شود:

• کرم‌های ضدقارچ بدون نسخه (OTC)
• در موارد شدید یا مقاوم، داروهای ضدقارچ خوراکی

7. درماتیت آتوپیک یا اگزما (Atopic dermatitis)

درماتیت آتوپیک یا اگزما نوع شایعی از اگزماست که با لکه‌های قرمز، پوسته‌پوسته و خارش‌دار روی پوست بروز می‌کند. این بثورات بیشتر در گردن، پشت زانوها، آرنج‌ها، مچ‌ها، پشت گوش، انگشتان و پاها دیده می‌شوند. علت دقیق آن مشخص نیست اما می‌تواند زمینه ژنتیکی یا واکنش بیش از حد سیستم ایمنی داشته باشد. عواملی مانند حمام طولانی و داغ یا محصولات خشک‌کننده و محرک پوستی باعث تشدید آن می‌شوند. در صورت خارش شدید، ضایعات ممکن است عفونی شده و به شکل تاول‌های پر از مایع زرد ظاهر شوند.

درمان اگزما

درمان اگزما در حالت کلی مدیریت عود بیماری و مرطوب نگه داشتن پوست است. شما ابتدا باید به پزشک مراجعه کنید تا تشخیص دهد که دچار اگزما هستید یا خیر و سپس داروهای مناسب را برای شما تجویز کند. در حالت کلی درمان اگزما شامل موارد زیر می‌شود:

• کرم‌های استروئیدی موضعی
• آنتی‌هیستامین‌ها یا داروهای خوراکی یا تزریقی
• دوری از عوامل محرک (مواد شوینده قوی یا حمام داغ)
• استفاده منظم از مرطوب‌کننده‌های مخصوص پوست حساس

8. لیکن پلان (Lichen planus)

لیکن پلان یک بیماری خودایمنی است که با لکه‌های قرمز تا بنفش روی پوست ظاهر می‌شود و شایع‌ترین نواحی درگیری مچ دست‌ها، پشت بدن و قوزک پاها هستند. ضایعات مکرر باعث خشکی، پوسته‌پوسته شدن و خارش پوست می‌شوند و این بیماری بیشتر در زنان و افراد ۳۰ تا ۶۰ سال شایع است.

درمان لیکن پلان

لیکن پلان قابل درمان نیست و تنها می‌توان علائم آن را مدیریت و کنترل کرد. البته در برخی از موارد پس از یک سال بهبود می‌یابد با این حال ممکن است دوباره عود کند. پزشک پس از تشخیص بیماری می‌تواند برنامه درمانی مناسبی برای شما تنظیم کند که شامل موارد زیر می‌شود:

• کرم‌های موضعی
• نوردرمانی (Light Therapy)
• داروهای تجویزی برای کاهش التهاب و خارش

9. پسوریازیس (Psoriasis)

پسوریازیس یک بیماری خودایمنی مزمن پوستی است که با لکه‌های قرمز، پوسته‌پوسته و خارش‌دار همراه با پلاک‌های نقره‌ای مشخص می‌شود. این ضایعات بیشتر روی آرنج‌ها، زانوها، پوست سر و گاهی سایر بخش‌های بدن ظاهر می‌شوند. علت آن تکثیر بیش از حد سلول‌های پوستی به دلیل اختلال در سیستم ایمنی است که باعث ضخیم شدن و التهاب پوست می‌گردد. عوامل ژنتیکی و محیطی در بروز بیماری نقش دارند و محرک‌هایی مانند استرس، برخی داروها و عفونت می‌توانند علائم را تشدید کنند.

درمان پسوریازیس

بیماری پسوریازیس شامل چندین نوع است که از نظر ظاهری تفاوت‌های اندکی با یکدیگر دارند. پزشک ابتدا باید نوع پسوریازیس را تشخیص دهد و درمان مناسب با آن را تجویز کند. درمان پسوریازیس معمولا شامل موارد زیر می‌شود:

• نور درمانی
• داروهای خوراکی یا تزریقی
• کرم‌ها و داروهای مالیدنی روی پوست

10. راش دارویی (Drug rash)

راش دارویی زمانی رخ می‌دهد که بدن به یک دارو واکنش آلرژیک نشان دهد؛ این واکنش محدود به داروهای موضعی نیست و ممکن است نسبت به هر دارویی ایجاد شود. بسته به نوع واکنش (فوری یا تأخیری)، علائم می‌تواند به شکل برآمدگی‌های قرمز کوچک، لکه‌های بنفش، پوسته‌پوسته شدن، کهیر، تاول یا درگیری گسترده بدن بروز کند. شدت بیماری از خفیف تا شدید متغیر است و در موارد شدید، نیاز به مراقبت‌های اورژانسی وجود دارد.

درمان راش دارویی

در صورت مصرف داروی جدید یا حتی مکمل، اگر بعد از چند ساعت یا چند روز و هفته متوجه راش شدید حتما به پزشک مراجعه کنید تا علت آن را پیدا کرده و داروهای مناسب را تجویز کند. درمان راش به میزان خفیف و شدید بودن آن بستگی دارد و پزشک موارد زیر را تجویز می‌کند:

• واکنش‌های شدید: مراقبت فوری پزشکی یا مراجعه به بیمارستان
• برای واکنش‌های خفیف: استروئیدها یا آنتی‌هیستامین‌ها جهت کاهش تورم و درد

11. جوش‌ها (Pimples)

یکی دیگر از دلایل بروز لکه‌های قرمز رو پوست می‌تواند تنها جوش (آکنه) باشد. زمانی که منافذ پوست توسط باکتری‌ها، چربی و سلول‌های مرده پوست مسدود شوند جوش‌ها به شکل آکنه قرمز، جوش‌های سر سیاه یا سر سفید تشکیل شده و در زمان التهاب صورتی و قرمز ‌شوند. معمولا جوش‌ها در صورت، سینه و قسمت بالای کمر به وجود می‌آیند.

درمان جوش

درمان جوش بستگی به نوع آن دارد و در برخی از موارد شما می‌توانید با روش‌های خانگی و داروهای بدون نسخه در منزل آنها را درمان کنید اما در برخی از موارد شدید که به آن آکنه کیستی گفته می‌شود نیاز به درمان‌های پزشک متخصص پوست است. معمولا برای درمان جوش از راه‌های زیر استفاده می‌کنند:

• تزریق استروئید
• داروهای موضعی آکنه
• آنتی‌بیوتیک‌های خوراکی
• پیلینگ شیمیایی و قرص‌های هورمونی

12. آبله مرغان (Chickenpox)

آبله مرغان توسط ویروس واریسلا-زوستر (VZV) در بدن ایجاد می‌شود و با علائم مختلفی از جمله بی‌اشتهایی، تب، خستگی و سردرد همراه است. آبله مرغان موجب بروز لکه‌های قرمز رنگ به شکل تاول‌های پر از مایع می‌شود که با خارش همراه است. این بیماری معمولا در کودکان شایع بوده و بسیار واگیردار است. این بیماری از سینه شروع شده و با گذشت زمان قسمت‌های مختلف بدن را درگیر می‌کند.

درمان آبله مرغان

معمولا آبله مرغان در کودکان به خودی خود طی چند روز و یا چند هفته از بین می‌رود. بزرگسالانی که بیماری‌های زمینه‌ای دارند ممکن است در معرض موارد شدیدتر آبله مرغان قرار بگیرند. در حالت کلی برای کاهش علائم آبله مرغان می‌توان موارد زیر را انجام داد:

• لوسیون کالامین
• حمام‌های خنک با جوش‌شیرین یا جو دوسر کلوئیدی

روش‌های جلوگیری از ایجاد لکه‌های قرمز پوست

تا به اینجا شما با علل رایج ایجاد لکه‌های قرمز روی پوست آشنا شدید اما آیا می‌توان از بروز لکه‌های قرمز جلوگیری کرد؟ در پاسخ به این سوال باید گفت که نمی‌توان از بروز تمامی ‌لکه‌های قرمز روی پوست جلوگیری کرد اما اقدامات ‌بهداشتی و مراقبت از پوست وجود دارد که با استفاده از آنها می‌توان خطر بروز را کاهش داد که شامل موارد زیر می‌شوند:

1. پوست تمیز و مرطوب

برای تمیزی پوست خود به صورت منظم از محصولات ملایم و غیر کومدوژنیک استفاده کنید. خشکی پوست می‌تواند منجر به تحریک و بروز لکه‌های قرمز شود به همین جهت آن را مرتبا مرطوب کنید. در صورتی که مستعد آکنه هستید از محصولات مراقبتی مناسب با پوست خود استفاده کنید.

2. خودداری از تماس با مواد شیمیایی و عطرهای تحریک‌کننده

در زمان استفاده از پاک کننده‌های خانگی که احتمال دارد پوست شما را تحریک کند حتما از دستکش و تجهیزات محافظ استفاده کنید. هیچ‌گاه عطر را مستقیما روی پوست خود نزنید. در صورتی که پوست شما به هر چیزی واکنش نشان می‌دهد از محصولات مراقبت از پوست ملایم و بدون عطر استفاده کنید این محصولات برای پوست‌های خاص فرموله شده‌اند.

3. محافظت از آفتاب

قرار گرفتن در زیر نور آفتاب می‌تواند موجب بروز لکه‌های قرمز روی پوست شود به همین دلیل روزانه و حتی در روزهای ابری برای محافظت از پوست در برابر آسیب اشعه ماوراء بنفش از ضد آفتاب استفاده کنید.

4. داشتن رژیم غذایی سالم و نوشیدن آب کافی

برای حمایت از سلامت، رژیم غذایی متعادل و سرشار از ویتامین‌ها و آنتی‌اکسیدان‌ها داشته باشید و در طول روز آب زیاد بنوشید. برای پیشگیری و کاهش احتمال بروز جوش و التهاب از خوردن غذاهایی که به آنها آلرژی دارید اجتناب کنید.

5. خودداری از خاراندن یا کندن پوست

در  صورت بروز جوش و لکه از خاراندن و کندن آنها خودداری کند چون موجب بدتر شدن التهاب شده و قرمزی را بیشتر می‌کند و حتی موجب ایجاد جای زخم نیز می‌شود.

برای لکه‌های قرمز چه زمانی باید به دکتر مراجعه کنیم؟

با وجود اینکه بسیاری از لکه‌های قرمز بی‌ضرر هستند و می‌توان آنها در خانه درمان کرد اما در برخی از مواقع لازم است تا شما با پزشک مشورت کنید. از جمله دلایلی که می‌توان آنها را غیر معمول دانست و شما ممکن است نیاز به درمان‌های پزشکی داشته باشید موارد زیر هستند:

• مداوم بودن لکه‌ها: در صورتی که لکه‌های قرمز روی پوست با درمان خانگی بهبود پیدا نکردند و بعد از چند هفته از بین نرفتند حتما باید به پزشک مراجعه کنید چرا که این مورد می‌تواند یکی از دلایل وجود بیماری‌های زمینه‌ای در شما باشد که نیاز به درمان‌های حرفه‌ای دارد.
• لکه‌های گسترده: در صورتی که لکه‌های قرمزی که روی پوست شما هستند نواحی وسیعی از بدنتان را بپوشاند یا یه طور ناگهانی تعداد آنها زیاد شود. توصیه می‌کنیم با پزشک متخصص پوست مشورت کنید چون می‌تواند نشانه‌ی یک مشکل داخلی یا عفونت جدی در بدن شما باشد.
• همراه با سایر علائم: در برخی از موارد علاوه بر ظاهر شدن لکه‌های قرمز روی پوست شما درگیر علائم دیگری چون سرفه، تب، مشکل در تنفس و تورم در صورت و گلو نیز می‌شوید در این صورت فورا باید به پزشک مراجعه کنید چون این علائم نشان دهنده این است که شما به واکنش آلرژیک شدید یا سایر شرایط جدی دچار شده‌اید.
• لکه‌های دردناک: در صورتی که لکه‌های قرمز دردناک، به شکل تاول یا دارای علائمی‌چون چرک، افزایش قرمزی، تورم و یا گرما باشند حتما فورا به پزشک مراجعه کنید.
• لکه‌ها بدون علت مشخص: در صورتی که علت روشنی برای لکه‌های قرمز وجود ندارد یا در نواحی چون چشم و یا دهان که جزو نواحی غیر معمول هستند ظاهر شوند نیاز به متخصص مراقبت‌های بهداشتی است.

نتیجه گیری

لکه‌های قرمز روی پوست می‌توانند از لکه‌های صاف تا برجسته متغیر باشند و ناشی از بیماری‌های پوستی مختلفی مانند اگزما، آکنه، آبله‌مرغان، پسوریازیس و غیره باشند که هر کدام علائم و درمان خاص خود را دارند. علل اصلی شامل واکنش‌های آلرژیک، عفونت‌ها یا بیماری‌های مزمن پوستی است. تشخیص دقیق علت برای مدیریت مؤثر ضایعات اهمیت زیادی دارد و پیشگیری با مراقبت‌های پوستی منظم، رژیم غذایی سالم و اجتناب از آلرژن‌ها امکان‌پذیر است. در صورت تداوم لکه‌ها یا همراهی با علائمی مانند چرک، تاول، گلودرد، تب یا سرفه، مراجعه به متخصص پوست ضروری است.

سوالات متداول

1. لکه‌های قرمز روی پوست نشانه‌ی چیست؟

این لکه‌ها می‌‎توانند نشان دهنده بیماری‌های پوستی، واکنش‌های آلرژیک، عفونت‌ها یا بیماری‌های خود ایمنی باشد.

2. آیا استرس می‌تواند موجب بروز نقاط قرمز روی پوست شود؟

بله استرس می‌تواند موجب بروز کهیر شود که به شکل برجستگی‌های قرمز کوچک است ظاهر می‌شود.

3. آیا لکه‌های قرمز می‌توانند خطرناک باشند؟

در برخی از موارد لکه‌های قرمز به خودی خود بهبود پیدا میکنند اما در صورتی که لکه‌های قرمز پایدار شوند و همراه با درد یا سایر علائم باشند ممکن است نشان از مشکلات جدی باشد که نیاز به پزشک است.

نویسنده: تیم مشاوران زیمالب

منبع: healthline.com - verywellhealth.com - nivea.co.uk