شامپو بدون سولفات چیست و چه عوارضی دارد؟

در این مطلب می‌خوانید:

یک روش که به تازگی برای اصلاح روتین مو رواج پیدا کرده، استفاده از شامپوی بدون سولفات است. در رسانه‌ها گفته می‌شود، محصولات حاوی سولفات ممکن است دلیلی باشد که موهای شما دائماً خشک شود و زیبایی رنگ موهایی که استفاده می‌کنید، به طور غیرمعمولی سریع محو ‌شود. البته دقت کنید که این تبلیغات پایه و اساس علمی ندارد و فقط به این دلیل که سولفات را کنار گذاشته‌اید، نمی‌توانید صد درصد به شامپوهای بدون سولفات برای شستشوی روزانه اعتماد کنید. شامپوهای بدون سولفات هم مشکلات خاص خود را دارند.

در اینجا قرار است همه چیز را درباره شامپوهای بدون سولفات با شما در میان بگذاریم.

شامپو بدون سولفات (فری سولفات) چیست؟

نام دیگر شامپو بدون سولفات همان شامپو فری سولفات (sulfate free shampoo) است. اگر لیست مواد موجود در شامپوی معمولی خود را بررسی کنید، احتمالاً با سولفات‌هایی مانند؛ سدیم لوریل سولفات مواجه خواهید شد. این نوع مواد کشش سطحی آب را کاهش داده و به شامپو کمک می‌کند تا چربی و سبوم مو و پوست سر را از بین ببرد. سولفات آنقدر قوی است که در شوینده‌های خانگی و محصولات تمیزکننده هم یافت می‌شود. شرکت‌های زیبایی از این ماده همراه با بسیاری از مواد سمی و مصنوعی دیگر استفاده می‌کنند، چون ارزان هستند و به نظر می‌رسد هدف از شامپو زدن را محقق می‌کنند. اما همین سولفات‌ها بیرونی‌ترین لایه مؤثر مو را از بین می‌برند. این در حالی است که سولفات‌های مفیدی هم وجود دارد که در دسته دیگری از شامپوهای سولفات‌دار به‌کار می‌رود.

افرادی که پوست و موی حساسی دارند و عوارض جانبی ناشی از استفاده از شامپوهای سولفات‌دار را تجربه می‌کنند، به سراغ شامپو فری سولفات می‌روند. شامپو فری سولفات به هر شامپویی می‌گویند که عناصر ملایم‌تری در آن جایگزین سولفات شده‌اند. البته توجه به این نکته مهم است که بسیاری از این محصولات همچنان حاوی ترکیبات شیمیایی مشابه سولفات‌ها هستند. شامپوهای بدون سولفات ممکن است در ابتدا احساس متفاوتی ایجاد کنند. این محصولات دیرتر و کمتر کف می‌کنند و مجبور می‌شوید از شامپوی بیشتری برای تمیز کردن موهای خود استفاده کنید. همچنین ممکن است مجبور شوید از آب اضافی برای شستشوی این شامپوها از روی موهای خود استفاده کنید. به هر حال باید بدانید که شامپوهای بدون سولفات هم آسیب‌های خاص خود را وارد می‌کنند.

انواع شامپو بدون سولفات

انواع مختلفی از شامپو بدون سولفات وجود دارد که رایج‌ترین آن‌ها عبارتند از:

شامپو فری سولفات موهای مجعد

شامپوهای بدون سولفات، برای موهای مجعد بسیار مناسب هستند، زیرا سولفات‌ها باعث از بین رفتن رطوبت موها می‌شوند. اگر می‌خواهید موهای سالم داشته باشید، باید رطوبت موهای خود را حفظ کنید. استفاده از شامپوی بدون سولفات موی فر به شما این امکان را می‌دهد که به آرامی موهایتان را تمیز کنید، بدون این که تمام مواد معدنی و چربی‌های حیاتی را از موهایتان پاک کنید.

شامپو فری سولفات موهای خشک یا دهیدراته

اگر موهای خشک یا دهیدراته دارید، استفاده از شامپوهای مبتنی بر سولفات باعث آسیب بیشتر می‌شود. در عوض، شما باید یک شامپو مرطوب‌کننده بدون سولفات پیدا کنید.

شامپو فری سولفات موهای چرب

اگر پوست سرتان چرب است، ممکن است وسوسه شوید که روزانه آن را شامپو کنید تا از شر چربی خلاص شوید. متأسفانه، این کار می‌تواند مشکلات بیشتری ایجاد کند، زیرا پوست سر شما تلاش می‌کند تا ضرر را جبران کند و روغن اضافی مورد نیاز خود را تولید کند.

شامپو فری سولفات پوست سر حساس

مقابله با مشکلات پوست سر ممکن است دشوار باشد. بیشتر افرادی که سوزش و خشکی بیش‌از‌حد دارند، تنها با شامپوهای مبتنی بر سولفات سازگاری دارند. به همین دلیل است که پیدا کردن محصولات بدون سولفات مناسب، می‌تواند بسیار مهم باشد. با این حال، اگر از محصولات ملایم، آرام‌بخش و فری سولفات استفاده می‌کنید و همچنان مشکلات پوست سر را تجربه می‌کنید، در مراجعه به متخصص پوست و مو تردید نکنید. متخصصان می‌توانند به شما کمک کنند تا علت زمینه‌ای این مشکل را کشف و برطرف کنید.

فواید استفاده از شامپو سولفات‌دار کدامند؟

شامپو سولفات‌دار عمل کف کردن را به خوبی انجام می‌دهد. پس شما می‌توانید شامپو را به راحتی در ناحیه بیشتری از سر خود پخش کنید. همچنین این محصولات چربی و کثیفی را از عمق موهای شما حذف می‌کند. متداول‌ترین سولفات‌های موجود در شامپوها شامل سدیم لوریل سولفات و آمونیوم لورت سولفات است. دیگر محصولات هم ممکن است دارای تغییرات جزئی از این ترکیبات باشند. این‌ها سولفات‌های واقعی نیستند، اما همان نقش را دارند. جدای از اثرات احتمالی خشک کردن، استفاده صحیح از سولفات‌ها خطر کمی برای سلامتی دارد. محققان معتقدند بسیاری از دیدگاه‌های منفی عمومی درباره سولفات‌ها ممکن است به دلیل نحوه تفسیر افراد از بررسی‌های علمی باشد. یکی از رایج‌ترین شایعات درباره سولفات‌ها این است که آن‌ها باعث سرطان می‌شوند. با این حال، هیچ مدرک علمی و منبع معتبری برای حمایت از این ادعا یا این که سولفات‌ها به سلامت آسیب می رسانند، وجود ندارد.

به این ترتیب فواید شامپو سولفات به شرح زیر است:

1. تمیز کردن موثر

سولفات‌ها شوینده‌های قدرتمندی هستند که می‌توانند به طور موثر آلودگی، چربی و تجمع محصولات را از مو و پوست سر پاک کنند. آن‌ها با ایجاد کف فراوان کار می‌کنند که کثیفی و چربی را به حالت تعلیق درمی‌آورد و اجازه می‌دهد آن را بشویید. این باعث می‌شود شامپوهای مبتنی بر سولفات به ویژه برای افرادی که موهای چرب دارند و همچنین افرادی که از محصولات حالت‌دهنده زیادی استفاده می‌کنند، مفید باشد.

2. مقرون به صرفه

سولفات‌ها نسبتا ارزان هستند، به این معنی که شامپوهای حاوی سولفات اغلب مقرون به صرفه‌تر از شامپوهایی هستند که از مواد جایگزین استفاده می‌کنند. این برای افرادی با بودجه کم یا کسانی که ترجیح می‌دهند هزینه کمتری برای محصولات مراقبت از مو اختصاص دهند، مزیت بزرگی است.

3. در دسترس

شامپوهای مبتنی بر سولفات رایج‌ترین نوع فرمولاسیون شامپو هستند و به همین دلیل به طور گسترده در سوپرمارکت‌ها، داروخانه‌ها و فروشگاه‌های آنلاین در دسترس هستند.

چه کسانی باید از شامپو بدون سولفات استفاده کنند؟

اگرچه سولفات‌ها در از بین بردن کثیفی و چربی موهای شما موثر هستند، این مواد برای برخی افراد بسیار قوی محسوب می‌شوند. بنابراین اگر دارای شرایط زیر هستید، باید از شامپو بدون سولفات استفاده کنید:

پوست و موی حساس

اگر پوست یا موی حساسی دارید، یا اگر به مواد شیمیایی قوی حساسیت دارید، باید از شامپو فری سولفات استفاده کنید.

ابتلا به روزاسه

شامپو بدون سولفات برای افراد مبتلا به روزاسه توصیه می‌شود. این ماده باعث تحریک پوست با روزاسه می‌شود و ممکن است منجر به علائمی در پوست سر و همچنین روی صورت، شانه‌ها و پشت شما شود. اگر روزاسه دارید، باید از دیگر محرک‌های شناخته‌شده در شامپوها مانند عطرها، الکل و اسیدهای آلفا هیدروکسی مانند اسیدهای گلیکولیک و لاکتیک اجتناب کنید.

ابتلا به اگزما و درماتیت تماسی

اگر اگزما، درماتیت تماسی یا پوست حساس دارید، باید از مصرف شامپوی سولفات‌دار اجتناب کنید. هر گونه اثرات بالقوه کف کردن شامپوهای سولفات می‌تواند این نوع بیماری‌های پوستی را تحریک کند.

موهای خشک و نازک

اگر موهای خشک یا نازکی دارید، باید از مصرف سولفات دوری کنید. این نوع موها شکننده‌تر هستند و اثرات معطر شامپو سولفات می‌تواند مقدار زیادی از چربی‌های طبیعی موردنیاز برای حفظ سلامت موهای شما را از بین برد.

موهای مستعد وزی و موخوره

سولفات‌ها باعث وز شدن مو می‌شوند. وقتی این عناصر با موهای شما تماس پیدا می‌کنند، یک بار الکتریکی منفی ایجاد می‌شود که می‌تواند موجب وزی و موخوره شود. پس به‌ویژه اگر مستعد موخوره هستید، باید به طور کلی از خرید شامپو سولفات صرف نظر کنید.

عوارض شامپو فری سولفات چیست؟

از زمانی که واکنش سراسری علیه شامپوهای سولفات‌دار آغاز شد، محصولات فری سولفات محبوبیت بیشتری پیدا کردند. در ابتدا به نظر می‌رسید که شامپوهای بدون سولفات راه حلی دائمی و جایگزینی بدون عیب و نقص اما موثر برای شستشوی موها هستند. اما بلافاصله سروکله مشکلات و عوارض این نوع محصولات پیدا شد. مهم‌ترین مشکلات و عوارض شامپو بدون سولفات به شرح زیر است:

1. چرب شدن موها

بسیاری از شامپوهای فری سولفات با مواد پاک‌کننده فوق‌العاده ملایم مانند دسیل گلوکوزید یا کوکو گلوکوزید فرموله می‌شوند. این عناصر به اندازه‌ای ملایم هستند که هیچ آسیبی به پوست سر و تار موهای ظریف وارد نمی‌کنند. اما همین ملایم بودن نقطه ضعف آن‌هاست. در واقع این پاک کننده‌ها به اندازه کافی قوی نیستند که چربی و دیگر آلودگی‌های پوست سر و موها را به خوبی تمیز کنند. شامپوی بدون سولفات همچنین از نظر کف کردن قدرت زیادی ندارد. همچنین غلظت سورفکتانت در این محصولات بسیار بالا است. بنابراین دیگر پاک‌کننده‌های ملایم روی سر شما جواب نمی‌دهد. این پاکسازی عمیق باعث می‌شود که غدد چربی شما بیش از حد واکنش نشان دهد و مقدار زیادی سبوم برای مرطوب کردن پوست سر تولید کنند. به‌علاوه مواد حالت‌دهنده موجود در این شامپوها آنقدر زیاد است که موجب تجمع چربی در پوست سر و موها می‌شود.

2. خشن برای پوست سر

بیشتر مردم فکر می‌کنند که همه شامپوهای بدون سولفات به طور خودکار با موها و پوست سر شما ملایم‌تر رفتار می‌کنند، اما به این سادگی نیست. بسیاری از شامپوهای فری سولفات از مواد ملایم ساخته می‌شوند، اما بسیاری از آن‌ها اینطور نیستند. یکی از رایج‌ترین ترکیبات موجود در شامپوهای بدون سولفات، یک ماده پاک‌کننده به نام اولفین سولفونات است. نقش اولفین سولفونات جایگزین کردن عملکرد تمیزکنندگی است، که سولفات‌ها در شامپوهای معمولی ایفا می‌کنند. این ماده بسیار خشن است و پوست سر و موها را دچار آسیب می‌کند. سطح تمیزی که توسط الفین سولفونات ایجاد می‌شود، برای تمیز کردن موها غیرضروری است. این ماده مایل است چربی را از بین ببرد و بعد از آن به تار موها فرو رفته و سوراخ‌هایی در ساقه موها ایجاد ‌کنند.

3. کاهش حجم موها

موها به یک دوره سازگاری با شامپوی فری سولفات نیاز دارند. بنابراین موهای شما ممکن است مقداری از حجم خود را که مواد موجود در شامپوهای دیگر به طور کاذب تامین می‌کنند، از دست بدهند.

4. آسیب در دراز مدت

شامپوهای بدون سولفات در دراز مدت به بافت و سلامت موهای شما آسیب وارد می‌کنند. در واقع این محصولات از سولفات‌های مفید و حیاتی برای موهای شما خالی است.

بهترین شامپوهای فری سولفات را چگونه شناسایی کنیم؟

بیشتر شامپوهای بدون سولفات برای نوع خاصی از مو طراحی نشده‌اند. این محصولات به عنوان یک جایگزین پاک‌کننده ملایم‌تر برای شامپوهای سولفات‌دار، مناسب برای انواع مو است. با این وجود شامپوهای فری سولفات هم انواع مختلف دارند. بعضی از شامپوهای بدون سولفات برای موهای مجعد یا موهای آسیب‌دیده طراحی شده‌اند. حتی می‌توانید شامپوی بدون سولفات برای ریزش مو یا رشد مو پیدا کنید. با این حال، بعضی از انواع موها در شامپوهای فری سولفات، بهتر از دیگر محصولات عمل می‌کنند. افرادی که موهای چرب دارند و همچنین افرادی که عادت دارند از حالت‌دهنده استفاده کنند، اغلب فرمول‌های فاقد سولفات را برای موهایشان مناسب‌تر می‌دانند.

تنها راه برای تشخیص این که آیا شامپو بدون سولفات برای موهای شما مناسب است یا خیر، بررسی کل فرمولاسیون است. البته مقدار دقیق هر یک از مواد در برچسب روی شامپو عنوان نمی‌شود. بنابراین فقط به این موضوع توجه نکنید که مواد مضر در آن وجود نداشته باشد. با امتحان کردن این شامپوها می‌توانید احساس کنید که غلظت و قدرت آن برای شما مناسب است یا خیر.

روش استفاده از شامپوهای بدون سولفات چگونه است؟

لازم نیست هر روز موهای خود را با شامپوی بدون سولفات بشویید، مگر اینکه خیلی چرب باشد. با این حال، بر خلاف شامپوهای سولفاته که موهای شما را شکننده می‌کنند، می‌توان هر روز از شامپوی بدون سولفات استفاده کرد. روش استفاده از شامپوهای بدون سولفات به شرح زیر است:

• برای تمیز کردن موهای خود با شامپوی بدون سولفات، موها و پوست سرتان را کاملا در آب خیس کنید.
• حالا شامپوی بدون سولفات را روی پوست سر خود بمالید.
• آب بیشتری اضافه کنید، تا شامپو به راحتی پخش شود و کمی کف کند.
• پوست سر خود را ماساژ دهید.
• حالا شامپو را با آب ملایم بشویید.
• اگر احساس کردید موهایتان بیش از حد چرب است، می‌توانید این عمل را برای بار دوم تکرار کنید.