تاریخچه
برای اینکه تاریخچه ادویه پلویی را برایتان تعریف کنیم، باید ابتدا قصه به وجود آمدن یکی از لذیذ‌ترین غذاهای دنیا یعنی پلو را بدانید. پلو در آشپزی ایرانی، آذربایجانی، ترکی، افغانستانی، ازبکستانی و بسیاری از کشورهای خاورمیانه به برنجی گفته می‌شود، که با ترکیباتی مانند سبزیجات، حبوبات، خشکبار، گوشت و حتی ادویه‌جات پخته می‌شود. تفاوت پلو و چلو این است که چلو برنجی است بدون هیچ افزودنی که با خورش و کباب خورده می‌شود. ریشه واژه پلو فارسی است و از طریق زبان ترکی و عثمانی به شکل پیلاو به زبان‌های اروپایی هم وارد شده است. حتی غذایی به نام پیرافو که متشکل از گوشت و سبزیجات و برنج است، به عنوان خوراک اصیل از خاورمیانه‌ای در ژاپن تهیه و مصرف می‌شود. پخت پیرافو به این صورت است که برنج را زنده‌تر از نوع چلو آبکش کرده و با ترکیبات مورد نظر خود به صورت لایه لایه درهم آمیخته و به اصطلاح دم می‌گذارند. در این فرآیند یکی از عناصر جدانشدنی از سفره و غذای ایرانی یعنی ته‌دیگ هم حاصل می‌شود.
برنج که ماده اصلی تهیه پلو است در نقاط خاصی از ایران مانند استان‌های شمال ایران و نوار جلگه‌ای در جنوب ایران و برخی نقاط استان فارس به عمل می‌آید. با توجه به محدودیت دسترسی در زمان قدیم، به نظر می‌آید که پلو مربوط به همین نواحی باشد. اما تاریخ نشان می‌دهد دستور پخت پلو در سراسر ایران کم و بیش وجود داشته و بسیار متنوع بوده است.
پلو نه تنها در میان ایرانیان، بلکه در فرهنگ خاورمیانه همواره مورد احترام و توجه بوده است و آن را نعمت می‌دانستند. یک زمانی حتی این خوراک، بیشتر غذای اعیان و اشراف بوده است. یعنی ثروتمندان هفته‌ای یکبار و خانواده‌های فقیر فقط در شب‌های نوروز پلو می‌پختند. جالب است بدانید که اوج شهرت این غذا در زمان صفویان بوده است. حتی در دو رساله به جا مانده از این دوران، بخش جداگانه‌ای به انواع پلو پرداخته است. بعضی از پژوهشگران پلو را کشف اصلی ایرانیان دانسته و معتقدند هیچ ملتی آن را به خوبی ایرانیان طبخ نمی‌کنند. بعضی از پژوهشگران هم معتقدند دلیل اصلی تهیه پلوهای مخلوط، گران و کمیاب بودن برنج در آن زمان و با هدف افزایش حجم غذا با استفاده از محصولات ارزانتر مانند بنشن، گوشت، مرغ و سبزیجات بوده است.
اما ادویه پلویی که در گذشته توسط قشر متمکن جامعه در کنار عصاره مرغ و گوشت یا ماهی پخته و چربی حاصل از آن مورد استفاده قرار می‌گرفته، شامل؛ ادویه‌هایی مانند زعفران، زیره، تخم گشنیز و جوز بویا بوده است.
ترکیبات
ترکیبات ادویه پلویی عبارتند از: دارچین، هل، گل سرخ، فلفل سیاه، زنجبیل، میخک و زیره
در تهیه انواع پلو، نقش ادویه انکارناپذیر است؛ چه برای طعم‌دار کردن مرغ و گوشتی که در تهیه پلو به کار رفته، چه در گرفتن طبع سرد برنج و اضافه کردن عطر خاص به آن. در اصفهان، تبریز، مشهد و شهرهای جنوبی مانند بوشهر و بندر عباس و نواحی بلوچستان، همیشه ادویه پلویی مخصوصی مورد استفاده قرار می‌گرفته که متاثر از فرهنگ غذا و ادویه‌های موجود در آن نواحی و تبادل فرهنگی با دیگر اقوام و ملل بوده است.
روش استفاده
موارد استفاده از ادویه پلویی عبارتند از: انواع پلو ایرانی و مخلوط
شما می‌توانید انواع پلو و مخلوط را با استفاده از این ادویه خوش‌طعم کنید. این ادویه را هم می‌توان لابه‌لای پلو و همراه با آن دم کرد، و هم به رسم کدبانوهای تبریزی در هنگام سرو غذا روی آن پاشید.
اما شاید دستور پخت‌های اصیل پلو به شما در انتخاب وعده غذایی بعدیتان کمک کند. جالب است بدانید در قدیم برای شب عید رشته پلو بار می‌گذاشتند تا سررشته کار در سال جدید به دستشان آید. بعضی افراد نیز برای این مناسبت سبزی پلو با ماهی که عقیده داشتند خوردن آن موجب سلامتی می‌شود، می‌پختند. پلو مخلوطی که با باقیمانده آجیل و مواد سفره هفت سین در روز «سیزده به در» تهیه و با سرکه و سماق چاشنی زده می‌شد و با ماهی خورده می‌شد، می‌پختند تا عامل برکت و رزق و روزی در سال جدید باشد.
شیرین پلو یا مرصع پلو که کدبانوهای تهرانی آن را با بلدرچین و پوست شیرین‌شده مرکبات و زعفران در حنا‌بندان می‌پختند و پای ثابت مجالس عروسی بوده است هم یکی از پلوهای سنتی است. خانواده عروس این غذا را در جشن عروسی در دهان عروس گذاشته و عقیده داشتند هر کس از پلوی عروسی بخورد، تا 40 روز غم و غصه به سراغش نمی‌آید؛ به همین دلیل هر مهمان موقع خداحافظی یک بشقاب پلو برای اهل منزل همراه با خود می‌برد.
حتی در کشورهای عراق، ترکیه و افغانستان هم تحت تاثیر این روش پخت غذاهایی به نام مولوی پلو، عجم پلو و قبولی پلو تا به امروز رایج است. بیشتر از 40 نوع پلوی ایرانی ثبت شده است که بعضی از آن‌ها با میوه، بعضی با بنشن و حبوبات و بعضی دیگر هم با سبزی و صیفی‌جات تهیه می‌شود.