در این مطلب می‌خوانید:
ریزش مو ارثی نگرانی و دغدغه خیلی از افرادی است که در خانواده خود یک یا چند فرد کم مو دارند. معمولاً پسرانی که پدرشان در جوانی و میانسالی کچل شده و یا دخترانی که به موی کم‌پشت مادرشان توجه می‌کنند، دغدغه ریزش موی ارثی را دارند. از طرفی وقتی صحبت از ریزش مو ارثی می‌شود، ده‌ها سؤال در ذهن تداعی می‌شود. این نوشته به منظور پاسخ به همین سؤالات فراهم شده است.
ریزش مو ارثی دقیقا چیست؟
خیلی‌ها بر این باورند که ریزش مو ارثی فقط و فقط از طرف خانواده مادری به ارث می‌رسد. در واقع این باور که ژن کچلی مربوط به کروموزم 'X' و ژنتیک مادر است، کاملاً بی اساس است. با این وجود شما می‌توانید کچلی را از خانواده پدری یا مادری خود به ارث ببرید. پس اگر در هر کدام از فامیل خود نشانه‌ای از کچلی می‌بینید، ممکن است نفر بعدی شما باشید! البته این امکان نیز وجود دارد که با وجود پدر یا مادر کم مو، شما تا آخر عمر موهای پرپشت و چرخه رشد موی طبیعی داشته باشید.
ریزش مو ارثی یک عارضه فراگیر در مردان و زنان است که بین متخصصان با نام ریزش مو با الگوی مردانه یا ریزش مو با الگوی زنانه و یا آلوپسی آندروژنتیک شناخته می‌شود. ریزش مو ارثی اختلالی است که چرخه رشد مو را دستخوش تغییر کرده و زمان فعال بودن فولیکول‌های مو را کم می‌کند. در این اختلال در ابتدا موهای شقیقه‌ها و خطوط روی سر کم و کمتر می‌شود. سپس موهای جلو سر نیز به مرور می‌ریزد و خطوط بدون مو وسیع‌تر می‌شود. در نهایت بخش‌های بدون مو به هم رسیده و سر کاملاً کچل می‌شود.
ریزش مو ارثی در مردان
افراد 23 جفت کروموزوم دارند که حاوی اطلاعات ژنتیکی آن‌ها است. همه چیز از رنگ چشم شما تا طول انگشتان کودک شما توسط این کروموزوم‌ها کدگذاری شده است. یکی از این جفت‌های کروموزوم، به نام کروموزوم‌های 'X' و 'Y' ، جنس بیولوژیکی شما را تعیین می‌کند. زنان دو کروموزوم 'X' دارند در حالی که مردان یک کروموزوم 'X' و یک کروموزوم 'Y' دارند. مردان کروموزوم 'X' خود را از مادر و کروموزوم 'Y' از پدر خود به ارث می برند.
طاسی تا حد زیادی به کروموزوم 'X' مربوط می‌شود. یک پژوهش بزرگ بر روی 12,806 مرد از اجداد اروپایی، نشان داد که مردان دارای این ژن طاسی در کروموزوم 'X' بیش از دو برابر بیشتر از افراد بدون این ژن، در خطر ریزش مو ژنتیکی هستند.
با این حال، این تنها ژنی نیست که تعیین می‌کند که آیا شما طاس خواهید شد یا نه. یک پژوهش گسترده در سال 2017، تعداد 63 ژن را شناسایی کرد که ممکن است در طاسی الگوی مردانه نقش داشته باشد. جالب است بدانید که از این 63 ژن تنها شش مورد از آن‌ها در کروموزوم 'X' یافت شد.
تحقیقات همچنین نشان داده است که بیش از 80 درصد از افرادی که دچار طاسی شدید می‌شوند، پدری داشته‌اند که موهای خود زودتر از زمانی که باید از دست داده است. ریزش مو ژنتیکی در مردان از 20 تا 30 سالگی شروع شده و در نهایت در 80 سالگی کچلی کامل اتفاق می‌افتد.
ریزش مو ارثی در زنان
مؤلفه ژنتیکی در ریزش مو با الگوی زنانه هنوز ناشناخته است. اما مانند ریزش مو با الگوی مردانه، تصور می‌شود این عارضه نیز ژن‌های مختلفی را درگیر می‌کند. برای مثال ژن‌هایی که برای تولید آنزیمی به نام آروماتاز فعالیت و تستوسترون را به استرادیول تبدیل می‌کنند، ممکن است در ریزش موی ژنتیکی در زنان نقش داشته باشند. این مسئله مشخص می‌کند که چرا بسیاری از خانم‌ها پس از یائسگی موهای خود را از دست می‌دهند. زنان معمولاً بعد از سنین یائسگی، ریزش مو ژنتیکی را تجربه می‌کنند. در این شرایط موها کم کم شروع به ریزش کرده و در نهایت در 80 سالگی به اوج خود می‌رسد.
درمان و کنترل ریزش مو ارثی
ریزش مو ارثی در حال حاضر هیچ درمانی ندارد. در واقع ریزش موی ژنتیکی یک کد در DNA شما است و امکان تغییر آن وجود ندارد. اما راهکارهایی وجود دارد که می‌توانید کچلی را به تأخیر بیندازید.
در واقع فرآیند ریزش موی ارثی به خود چرخه رشد مو و هورمون دی هیدروتستوسترون (DHT) بستگی دارد. دی هیدروتستوسترون یک هورمون جنسی مردانه است که مربوط به تستوسترون بوده و یکی از دلایل اصلی ریزش مو محسوب می‌شود. اگر از نظر ژنتیکی مستعد ریزش مو هستید، مسلم است که به DHT حساس هستید. این هورمون چرخه رشد مو را کوتاه می‌کند. یعنی فولیکول مو زمان کمتری را در مرحله رشد می‌گذراند و در نهایت از بین می‌رود. موهایی که جایگزین تار موهای افتاده می‌شوند، ریزتر و کوتاه تر هستند. با گذشت زمان فولیکول از فعالیت بازمانده و موها دیگر رشد نمی‌کنند. با گذشت زمان موی ضخیم و پر نازک و نازک‌تر شده و در نهایت طاسی اتفاق می‌افتد. بنابراین شما باید از هر راهی که امکان دارد برای ضخیم شدن موهای خود تلاش کنید.
بهترین شامپو برای ریزش مو ارثی
بهترین شامپو برای ریزش مو ارثی، شامپوهایی هستند که اسیدهای آمینه، پروتئین، ویتامین و عناصر معدنی بخشی از ترکیبات آن‌ها را تشکیل می‌دهد. این نوع شامپوها که معمولا پایه گیاهی و طبیعی دارند، سلول‌های پوست سر را تحریک کرده تا رویش مو را از سر بگیرند. در ضمن مواد معدنی موجود در این شامپوها، نیازهای اساسی فولیکول مو برای رویش دوباره را تامین می‌کند.
همچنین شامپوهایی که فاقد سولفات هستند، کمترین آسیب را به مو و ساختار پوست سر وارد کرده و می‌توانند در کنترل ریزش مو ارثی مؤثر باشند. از طرفی شامپوهای حاوی ماینوکسیدیل را برای کنترل ریزش مو ارثی در مردان تجویز می‌کنند. ماینوکسیدیل یک ماده محرک رشد مو است که در صورت استفاده مداوم، نتایج قابل‌توجهی دارد.
پاسخ به چند سؤال پرتکرار درباره ریزش مو ژنتیکی
1. نشانه های ریزش مو ارثی کدامند؟
ریزش مو ژنتیکی از نازک شدن موها شروع می‌شود. یعنی در چرخه رشد مو، موهای تازه‌ای که باید جایگزین موهای ریخته شده شود، نازک‌تر و کوتاه‌تر می‌شود. در این نوع ریزش، موی روی شقیقه‌ها کم‌پشت شده و خطوط مرزبندی سر به سمت یکدیگر پیشروی می‌کنند. سپس قسمت فوقانی سر دچار کچلی شده و همه بخش‌های کم‌پشت به هم می‌پیوندند.
2. من در 40 سالگی هنوز موهای پرپشت و سالمی دارم. آیا هنوز احتمال ریزش مو ارثی برای من وجود دارد؟
به این امکان وجود دارد. ریزش موهای ارثی می‌تواند در هر زمان رخ دهد. شما می‌توانید در دهه 20 زندگی، یا در اواخر دهه 50 زندگیتان این عارضه را تجربه کنید. اگر ریزش مو در هر دو طرف خانواده پدری و مادری شما دیده می‌شود، با مشاهده رویش موهای نازک سریع‌تر اقدام کنید.
3. آیا ریزش مو شدید و ناگهانی همان ریزش مو ژنتیکی است؟
خیر. ریزش مو ژنتیکی معمولاً از نازک و کوتاه شدن موها شروع می‌شود. پس اگر در کف حمام یا روی بالش خود حجم غیرطبیعی از موهای ریخته شده مشاهده کردید، بهتر است به پزشک متخصص مراجعه کنید.
4. آیا مزوتراپی تاثیری در ریزش مو ارثی دارد؟
مزوتراپی روشی است که در آن انواع ویتامین و عناصر حیاتی برای رشد مو، به لایه دوم پوست تزریق می‌شود. عناصری که وارد لایه دوم پوست سر می‌شوند، عامل محرک رشد مو هستند. مزوتراپی یک روش رایج در درمان ریزش مو ارثی محسوب می‌شود. البته این روش در کنار روش‌های درمانی دیگر تجویز می‌شود.