در این مطلب می‌خوانید:
درست است که اگزما یک بیماری پوستی شایع محسوب می‌شود، اما آن‌طور که باید در خانواده‌ها شناخته شده نیست. در واقع اگزما از جمله بیماری‌هایی است که اطلاعات غلط زیادی درباره‌اش در بین مردم دست‌به‌دست می‌شود. اگزما یک بیماری پوستی است و پوست بزرگترین اندام بدن محسوب می‌شود. پوست از بافت‌های مختلفی تشکیل شده است. این اندام خاص، به عنوان مرز تماس با دنیای خارج از بدن و در عین حال به عنوان یک مانع آناتومیکی عمل می‌کند.
اگرچه پوست یک اندام بسیار نازک است، اما عملکردهای بسیاری را برعهده دارد، از جمله: محافظت از بدن در برابر میکروب‌ها و دیگر خطرات محیطی بالقوه، استفاده از نور خورشید برای سنتز ویتامین D و لایه بافت چربی نگهدارنده مایعات در بدن. اگزما که به شکل‌های مختلف وجود دارد، این عملکردهای پوست را مختل می‌کند. درمان اگزما تا حدود زیادی به شناخت علت آن و وضعیت و شرایط بدن هر فرد بستگی دارد. پس اگر شما هم به این مشکل دچار هستید، باید برای تشخیص علت و شدت مشکل خود و همچنین شناخت موثرترین گزینه‌های درمانی برای شخص خودتان اقدام کنید. تیم مشاوره زیما این کار را برای شما انجام می‌دهد و البته در قبال آن هیچ هزینه‌ای دریافت نمی‌کند. مشاوره رایگان اگزما توسط کارشناسان زبده و کاربلد زیما، شما را در مسیر درست درمان این بیماری آزاردهنده قرار می‌دهد.
اما آیا می‌دانید اگزما دقیقا چیست و چه عوارضی دارد؟ و یا آیا راه پیشگیری و درمان اگزما را می‌شناسید؟ در اینجا قرار است همه این اطلاعات را در اختیار شما قرار دهیم.
اگزما چیست؟
اگزما که هفت نوع مختلف دارد، یک بیماری التهابی پوستی است که منجر به خارش شدید، قرمزی و بثورات پوسته پوسته می‌شود. این نوع بیماری پوستی می‌تواند افراد را در هر سنی درگیر کند، اما در کودکان شایع‌تر است. افراد مبتلا به اگزما پوست خشک و حساسی دارند که دچار خارش و تحریک‌پذیر می‌شود. اگزما می‌تواند دردناک بوده و منجر به تغییر رنگ و تاول شود. این عارضه به شکل لکه‌ها یا بثورات روی صورت، دست‌ها، آرنج‌ها، زانوها یا دیگر قسمت‌های بدن ظاهر می‌شود. اگزما به طور معمول در طول زمان بروز پیدا می‌کند و ناپدید می‌شود. با وجود این که علت دقیق اگزما ناشناخته است، عوامل ژنتیکی و محیطی در ایجاد و تشدید آن نقش دارند. خوشبختانه می‌توان با مجموعه‌ای از اقدامات تقریبا ساده، علائم و عوارض اگزما را مدیریت کرد. اما برای درمان اگزما باید نوع و شدت آن را تشخیص دهید. انواع اگزما عبارتند از:
1. درماتیت آتوپیک
درماتیت آتوپیک شایع‌ترین شکل اگزما، به ویژه در میان کودکان است.
2. درماتیت تماسی
این نوع اگزما ناشی از تماس پوست با مواد حساسیت‌زا یا محرک به خصوص شوینده‌ها و مواد شیمیایی آرایشی و بهداشتی است.
3. اگزمای دیشیدروتیک
اگزمای دیشیدروتیک تاول‌های پر از آب روی دست‌ها و پاها ایجاد می‌کند.
4. نورودرماتیت
نورودرماتیت می‌تواند باعث ایجاد چرخه‌ای از خارش شده تا زمانی که پوست برآمده شود.
5. اگزمای نومولار یا سکه‌ای
این نوع اگزما لکه‌های گرد ایجاد کرده و اغلب با دیگر بیماری‌های پوستی اشتباه گرفته می‌شود.
6. درماتیت سبورئیک
درماتیت سبورئیک در مناطقی از پوست با غدد چربی متعدد مانند صورت، پوست سر، زیر بغل، کشاله ران و پشت ایجاد می‌شود.
7. درماتیت استازی یا اگزمای وریدی
این نوع اگزما اغلب پاهای افراد مسن را تحت تاثیر قرار می‌دهد و عامل آن گردش خون ضعیف است.
اگزما به چه علتی ایجاد می‌شود؟
همانطور که گفتیم علت دقیق اگزما مشخص نیست. با این وجود بیشتر محققان معتقدند که ترکیبی از عوامل ژنتیکی و محیطی در بروز اگزما نقش دارند. توجه داشته باشید که محرک‌های اگزما می‌تواند از فردی به فرد دیگر متفاوت باشد. آنچه ممکن است باعث تشدید اگزما در یک فرد شود، ممکن است بر دیگری تأثیر نگذارد. بهترین راه برای درک و مدیریت این بیماری از طریق شناخت محرک‌های فردی با کمک متخصص پوست یا کارشناسان باتجربه است.
رایج‌ترین علت‌های بروز اگزما عبارتند از:
- ژنتیک
- سیستم ایمنی ضعیف
- اختلال در عملکرد سد حفاظتی پوست
- محرک‌های محیطی مانند گرده گل‌ها و گیاهان، مو و پرز حیوانات خانگی، پرز حشرات و گرد و غبار
- بعضی انواع غذا و مواد خوراکی
- مواد حساسیت‌زا
- مواد شوینده و لوازم آرایشی و بهداشتی شیمیایی و خشن
اگزما، ریشه چه عوارضی در پوست و مو است؟
اگزما می‌تواند عوارض مختلفی در پوست و مو داشته باشد و این عوارض از نظر شدت و مدت ماندگاری هم متفاوت است. با این حال، رایج‌ترین عوارض اگزما در پوست به شرح زیر است:
- خارش پوست
- زخم
- ایجاد ناحیه‌های خشک و زبر روی پوست
- قرمزی و التهاب پوست
- لکه‌های پوستی
- تغییر رنگ پوست در صورت ادامه پیدا کردن علائم
- پوست ضخیم، پوست چرمی یا همان لیکنفیکاسیون
عوارض اگزما روی موها هم تاثیر می‌گذارد. در واقع اگر پوست سر دچار اگزما شود، موها به شدت تحت تاثیر قرار می‌گیرند. این تاثیر می‌تواند به زخم روی پوست سر و ریزش مو منتهی شود.
آیا اگزما قابل پیشگیری است؟
داشتن یک برنامه معمول مراقبت از پوست می‌تواند به جلوگیری از ایجاد یا تشدید اگزما کمک کند. نکات زیر را برای پیشگیری از اگزما به کار ببندید:
- حداقل دو بار در روز پوست خود را مرطوب کنید. کرم‌ها، پمادها، شی‌باتر، روغن‌های طبیعی، لوسیون‌های مرطوب‌کننده و آبرسان می‌توانند مفید باشند. محصول یا محصولاتی را انتخاب کنید که برای شما مناسب باشد. در حالت ایده‌آل، بهترین مورد برای شما که ایمن، موثر و مقرون‌به‌صرفه است، روغن‌های گیاهی و طبیعی است.
- اگر روزانه حمام می‌کنید یا دوش می‌گیرید، از آب ولرم به جای آب خیلی گرم استفاده کنید و حمام یا دوش خود را به حدود 10 دقیقه محدود کنید.
- از یک پاک‌کننده ملایم و بدون مواد شیمیایی خشن برای پوست خود استفاده کنید. پاک‌کننده‌ای را انتخاب کنید که فاقد رنگ، الکل و عطر باشد.
- برای شستشوی نوزادان، فقط به آب گرم اکتفا کنید. صابون می‌تواند به‌ویژه برای پوست کودکان نوزاد تحریک‌کننده باشد.
- صابون‌های دئودورانت و صابون‌های ضدباکتری در هر سنی می‌توانند بیش از حد چربی طبیعی پوست را از بین ببرند و پوست را خشک کنند.
- برای خشک کردن پس از حمام، پوست را با یک حوله نرم به آرامی لمس کنید. هنگامی که پوست شما هنوز مرطوب است، یعنی در عرض سه دقیقه از مرطوب‌کننده استفاده کنید.
- محرک‌های درماتیت آتوپیک از فردی به فرد دیگر بسیار متفاوت است. سعی کنید عوامل تحریک‌کننده اگزما را شناسایی کرده و از آن‌ها دوری کنید. به طور کلی، از هر چیزی که باعث خارش می‌شود اجتناب کنید، زیرا خاراندن اغلب باعث تحریک پوست می‌شود. محرک‌های رایج درماتیت آتوپیک عبارتند از: پارچه‌های خشن مانند پارچه پشمی، پوست خشک، عفونت پوست، گرما و عرق، فشار و تنش، محصولات پاک‌کننده، گرد و غبار، شوره حیوانات خانگی، دود ناشی از سوختن تنباکو، هوای سرد و خشک، عطرها و دیگر مواد شیمیایی تحریک‌کننده.
- نوزادان و کودکان ممکن است با خوردن برخی غذاها مانند تخم مرغ و شیر گاو دچار اگزما شوند. با پزشک متخصص فرزندتان درباره شناسایی آلرژی‌های غذایی بالقوه صحبت کنید. وقتی متوجه شدید چه چیزی باعث ایجاد اگزما می‌شود، با پزشک متخصص درباره نحوه مدیریت علائم و جلوگیری از تشدید بیماری صحبت کنید.
درمان اگزما از چه روشی امکان‌پذیر است؟
درمان اگزما یعنی مدیریت عوارض این بیماری. با وجودی که درمان اگزما می‌تواند بسته به شدت علائم و عوامل فردی متفاوت باشد، چند گزینه درمانی رایج برای این بیماری وجود دارد. موثرترین این روش‌ها به شرح زیر است:
1. مرطوب‌کننده‌ها
از آنجایی که اگزما پوست شما را خشک و ملتهب می‌کند، به شما توصیه می‌شود که به طور مرتب و مکرر از مرطوب‌کننده استفاده کنید. این نوع محصولات به شما کمک می‌کند پوست را هیدراته نگه داشته و از خشکی آن جلوگیری کنید. همچنین با مرطوب کردن مرتب پوست، خطر تشدید عوارض کاهش می‌یابد.
2. کورتیکواستروئیدهای موضعی
کورتیکواستروئیدهای موضعی نوعی داروی استروئیدی هستند که مستقیماً روی ناحیه آسیب‌دیده اعمال می‌شود. به این صورت التهاب و تحریک‌پذیری که در طول تشدید اگزما ایجاد می‌شود، کاهش می‌یابد.
3. آنتی‌هیستامین‌ها
متخصص پوست ممکن است به شما توصیه کند از آنتی‌هیستامین‌های خوراکی برای کمک به مقابله با خارش و دیگر عوارض این بیماری استفاده کنید.
4. بانداژ یا پانسمان مرطوب
نسخه شدید اگزما که عوارض حاد دارد، با استفاده از پانسمان‌های مرطوب که روی نواحی آسیب‌دیده اعمال می‌شود، بهبود می‌یابد. این کار به تسکین پوست، کاهش التهاب و جلوگیری از ایجاد اسکار کمک می‌کند.
5. فاصله زیاد از محرک‌ها
شناسایی و فاصله گرفتن از محرک‌هایی مانند بعضی غذاها، آلرژن‌ها، محرک‌ها یا موقعیت‌های استرس‌زا در مدیریت این بیماری بسیار مهم است.
6. اصلاح سبک زندگی
سبک زندگی هم نقش اساسی در مدیریت اگزما دارد. کافی است دوش ولرم بگیرید، روتین مراقبت از پوست را رعایت کنید، از محصولات ملایم بدون عطر استفاده کنید، پارچه‌هایی دارای منفذ بپوشید و سطح استرستان را مدیریت کنید.
7. مشورت با متخصص پوست
مشورت با یک متخصص پوست که می‌تواند وضعیت خاص شما را ارزیابی کند و یک برنامه درمانی شخصی برایتان ایجاد کند، ضروری است.
آیا اگزما خطرناک است؟
اگر اگزما در همان مراحل اول درمان شده و عوارض آن مدیریت شود؛ هیچ خطری ندارد. اما در صورت ادامه پیدا کردن بیماری، می‌تواند به زخم و عفونت منجر شود.