در این مطلب می‌خوانید:
درماتیت سبوره یا بهتر است بگوییم درماتیت سبورئیک یکی از شایع‌ترین بیماری‌های پوستی است. این بیماری به صورت لکه‌های قرمز، خشک، پوسته پوسته و خارش دار در پوست سر و سایر قسمت‌های بدن ظاهر می‌شود. اگزمای سبوره شایع است، اما مسری نیست. با این حال وجود این بیماری به معنای عوامل عفونی در پوست است. اگر متوجه بثورات یا ضایعات پوستی عجیب و غریب روی پوستتان شدید، احتمال دارد که به این بیماری دچار شده باشید. در اینجا به همه سوالات شما درباره درماتیت (اگزما) سبوره پاسخ داده می‌شود.
درماتیت سبوره چیست؟
درماتیت سبوره یک شکل شایع، مزمن یا عودکننده از اگزما یا همان درماتیت است که عمدتاً نواحی غنی از غدد چربی پوست سر، صورت و تنه را تحت تأثیر قرار می‌دهد. «سبورئیک» به غدد «چربی» اشاره دارد در حالی که «درم» به معنای «پوست» است. انواع درماتیت سبوره نوزادان و بزرگسالان را درگیر می‌کند. این بیماری التهابی خوش‌خیم گاهی اوقات با پسوریازیس همراه است و به عنوان سبوپسوریازیس شناخته می‌شود. درماتیت سبوره به عنوان اگزمای سبوره نیز شناخته می‌شود.
شوره سر نیز یک شکل غیر ملتهب درماتیت سبورئیک روی پوست سر است. شوره سر به صورت لکه‌های پوسته پوسته در نواحی دارای موی سر ظاهر می‌شود. این نوع شوره سر ممکن است بدون علامت یا با خارش خفیف همراه باشد. درماتیت سبورئیک یک بیماری مادام‌العمر است که ناگهان ظاهر می‌شود، با درمان ناپدید می‌شود و هر از گاهی دوباره برمی‌گردد. البته درمان شوره سر بر اساس نوع شوره و برای افراد مختلف، متفاوت است.
علت بیماری اگزمای سبوره چیست؟
سطوح هورمونی، عفونت‌های قارچی، کمبود مواد غذایی و عوامل نوروژنیک از مهم‌ترین دلایل این بیماری هستند. در این شرایط لیپازها و فسفولیپازهای تولید شده توسط مالاسزیا، یک ساپروفیت یا جزئی از پوست طبیعی، اسیدهای چرب آزاد را از تری گلیسیریدهای موجود در سبوم جدا می‌کنند. این ممکن است باعث التهاب در ساختار پوست شود. عمده ترین دلایل بروز این بیماری عبارتند از:
- افزایش سطح هورمون آندروژن
- افزایش سطح چربی پوست
- واکنش التهابی
- آب و هوای سرد و خشک
- پوست چرب
- استفاده از لوسیون‌های الکلی
- سابقه سایر اختلالات پوستی؛ از جمله روزاسه، پسوریازیس و آکنه
علائم بیماری اگزما سبوره در نوزادان چیست؟
درماتیت سبورئیک در نوزادی باعث ایجاد کلاهک گهواره‌ای (پوسته پوسته شدن و انتشار لکه‌های چرب روی پوست سر) می‌شود. بثورات ممکن است گسترش یافته و چین‌های زیر بغل و کشاله ران را تحت تاثیر قرار دهد. درماتیت سبوره نوزادان شامل فلس‌های زرد پوسته روی سر است که معمولا خارش ندارد.
علائم بیماری اگزما سبوره در بزرگسالان چیست؟
درماتیت سبورئیک بزرگسالان معمولاً مناطقی از پوست با تولید سبوم زیاد مانند پوست سر، ابروها، ریش، گوش‌ها، پوست پشت گوش، جناغ سینه و سایر چین‌های پوستی را درگیر می‌کند.
نشانه‌های اگزما سبوره در بزرگسالان به شرح زیر است:
- لکه‌های پوسته‌دار موضعی
- بلفاریت
- پلاک‌های صورتی نازک و پوسته پوسته در چین‌های پوستی در دو طرف صورت
- لکه‌های پوسته پوسته حلقه‌ای شکل روی خط مو و در قسمت قدامی قفسه سینه
- بثورات در زیر بغل، زیر سینه‌ها، چین‌های کشاله ران و چین‌های ناحیه تناسلی
- مالاسزیا فولیکولیت (فولیکول‌های موی ملتهب) روی گونه‌ها و بالاتنه
انواع درماتیت سبوره و نشانه‌های آن کدامند؟
همانطور که گفتیم این بیماری می‌تواند هم کودکان و هم بزرگسالان را به گونه‌ای متفاوت تحت تاثیر قرار دهد. پس دو نوع فراگیر این بیماری، درماتیت سبوره نوزادان و درماتیت سبوره بزرگسالان است. این مشکل ممکن است ابتدا در نوزادان شروع شود. به پوست پوسته پوسته شده که روی سر نوزاد شما ایجاد می‌شود، درماتیت سبوره نوزادان می‌گویند. درماتیت سبورئیک در بزرگسالی می‌تواند گوش، بینی و ابروها و همچنین زیر بغل و کشاله ران را نیز درگیر کند. این راش پوسته پوسته ممکن است خارش هم داشته باشد.
کدام دسته از افراد مستعد درماتیت سبوره هستند؟
درماتیت سبوره یک بیماری شایع پوستی است که 3 تا 12 درصد از جمعیت را تحت تاثیر قرار می‌دهد. این بیماری نوزادان، نوجوانان و بزرگسالان را درگیر می‌کند. نوزادان زیر 3 ماه و معمولاً تا 6 تا 12 ماهگی مستعد این بیماری هستند. درماتیت سبورئیک بزرگسالان در اواخر نوجوانی شروع می‌شود. شیوع این بیماری در بزرگسالان نوجوان و در افراد مسن بیشتر است. در ضمن این بیماری در مردان شایع تر از زنان است.
این بیماری همچنین در بین افراد با پوست تیره‌تر بسیار شایع است. بر اساس نظر محققان اگزما سبوره در لیست پنج بیماری شایع سیاه پوستان قرار دارد.
درماتیت سبورئیک اغلب در افراد بدون بیماری زمینه‌ای رخ می‌دهد. با این حال، گاهی اوقات عوامل زیر با درماتیت سبورئیک شدید بزرگسالان همراه است:
- پوست چرب
- سابقه خانوادگی پسوریازیس یا درماتیت
- سرکوب سیستم ایمنی مثلا در افرادی که گیرنده پیوند عضو هستند
- ابتلا به بیماری ایدز (HIV)
- ابتلا به بیماری لنفوم
- ابتلا به بیماری‌های عصبی و روانی
- ابتلا به بیماری پارکینسون
- ابتلا به دیسکینزی دیررس
- ابتلا به افسردگی
- ابتلا به صرع
- ابتلا به فلج عصب صورت
- ابتلا به آسیب نخاعی
- ابتلا به اختلالات مادرزادی مانند سندرم داون
- استفاده از داروهای اعصاب
- درمان پسوریازیس با درمان پسورالن و فرابنفش A (PUVA)
- کمبود خواب
- تجربه اتفاقات استرس زا
چه درمانی برای درماتیت سبوره توصیه می‌شود؟
این کاملا به تشخیص پزشک متخصص و شرایط بیمار بستگی دارد که چه نوع درمانی تجویز شود. معمولا پزشک معالج از داروها، کرم‌های موضعی و لوسیون‌های ضد قارچ برای درمان این بیماری کمک می‌گیرد. با اینحال اقدامات زیر به کنترل و پیشگیری از این بیماری کمک می‌کند:
- مصرف محصولات دارای سولفات مانند شامپوی سولفات دار دو بار در هفته
- درمان عارضه‌های پوست سر قبل از اینکه به درماتیت اگزما سبوره تبدیل شود
- مصرف فراوان میوه که مانع اگزما و عوارض ناشی از آن در پوست می‌شود
- برداشتن لکه‌های پوسته پوسته شده با ماساژ پوست سر کودک یا بزرگسال و با استفاده از یک برس نرم و پرزدار
- استفاده از صابون و مواد شوینده ضد حساسیت
- آبکشی زیاد پوست سر و بدن بعد از استفاده از شامپو و صابون
- تراشیدن سبیل یا ریش
- پوشیدن لباس‌های نخی گشاد برای جلوگیری از تحریک پوست
روش‌های درمان خانگی درماتیت سبورئیک
مواد و محصولات زیر تقریبا در هر خانه‌ای پیدا می‌شود. در بین مواد طبیعی که برای درمان خانگی درماتیت سبوره بررسی شده‌اند، موارد زیر بیشترین اثرگذاری را داشته است:
1. ژل آلوئه ورا
برای پوسته‌های شوره مانند بر روی سر و درماتیت سبورئیک می‌توان از گیاه آلوئه ورا استفاده کرد. برای این کار کافی است ساقه گیاه را برش داده و ماده ژل مانند آن را خارج کنید. سپس ماده مورد نظر را روی ناحیه آسیب‌دیده بمالید. حالا اجازه دهید این ماده برای مدتی بر روی ناحیه بماند و سپس آن را آبکشی کنید. البته امکان تهیه ژل آلوئه ورا آماده نیز برای شما وجود دارد.
2. سرکه سیب
این ماده برای کاهش پوسته‌ها و درماتیت سبورئیک، تقریبا در تمام دنیا شناخته می‌شود. سرکه سیب علاه بر درمان درماتیت سبوره، عوارض آن مانند التهاب و خارش را نیز از بین می‌برد. کافی است 3 قاشق غذاخوری سرکه را در 2 فنجان آب مخلوط کنید. حالا این ترکیب را روی پوست سر بمالید و 10 دقیقه به آن فرصت دهید. بعد از 10 دقیقه، موها و سرتان را خوب بشویید.
3. روغن زیتون
یکی از راه‌های موثر برای از بین بردن پوسته پوسته شدن پوست سر استفاده از روغن زیتون است. کافی است روغن زیتون را روی پوست سر خود بمالید و بگذارید حدود یک ساعت به همان حالت بماند. به این ترتیب متوجه شل شدن و جدا شدن پوسته‌ها خواهید شد. حالا سعی کنید به آرامی با استفاده از برس، پوسته‌ها را از روی پوست سر خود بردارید و موهایتان را آبکشی کنید.
4. مکمل روی
کمبود روی شایع‌تر از آن است که فکر می‌کنید. کمبود روی عامل بسیاری از انواع بثورات پوستی و تحریک پوست است. برای کسانی که کمبود روی را تجربه می‌کنند، مکمل روی می‌تواند به رفع مشکلی مانند اگزما سبوره کمک کند.
5. مکمل‌های روغن ماهی
این مکمل‌ها می‌توانند به سرکوب التهابات درماتیت که آلرژی‌ها را ایجاد می‌کنند، کمک کنند. در واقع اسیدهای چرب امگا 3 می‌تواند به تقویت کلی سیستم ایمنی کمک کند. همین ویژگی نیز از بروز درماتیت سبوره جلوگیری خواهد کرد.
6. پروبیوتیک‌ها
این محصولات به درمان انواع مختلف درماتیت، به ویژه در کودکان کمک می‌کنند. پروبیوتیک‌ها می‌توانند سیستم گوارشی را تقویت کرده و از این طریق مشکلات التهابی را در سراسر بدن شما کاهش دهند.
7. سبک برنامه غذایی
درماتیت سبورئیک ارتباط مستقیم با سلامت سیستم ایمنی بدن شما دارد. بنابراین شما باید غذاهایی را بیشتر بخورید که از سیستم ایمنی بدن شما حمایت می‌کنند. همچنین بهتر است روی غذاهایی که دارای خواص ضد التهابی هستند، تمرکز کنید. برای مبارزه با التهاب عامل اگزما سبوره، رژیم غذایی حاوی؛ مقدار زیادی سبزیجات سبز و برگ‌دار، گوجه فرنگی، روغن زیتون، میوه‌هایی که حاوی آنتی‌اکسیدان هستند، مانند گیلاس، توت فرنگی و زغال اخته، غذاهای سرشار از ویتامین C مانند مرکبات و فلفل دلمه‌ای، بادام‌ها، سیب‌زمینی شیرین، غذاهای حاوی ویتامین E مانند جوانه گندم و آووکادو داشته باشید.
آیا درماتیت سبورئیک باعث ریزش مو می شود؟
خیر، درماتیت سبورئیک باعث ریزش مو نمی‌شود.
آیا درماتیت سبورئیک با آکنه مرتبط است؟
درماتیت سبورئیک و آکنه می‌توانند به طور همزمان و در همان نقاط بدن شما ظاهر شوند. هر دوی این بیماری‌ها تحت تاثیر چربی پوست شما قرار دارد. به عبارتی افرادی که آکنه دارند، بیشتر در معرض شوره سر هستند.